Bu hafta LSD'nin beyin ve bilinç üzerindeki etkilerine dair iki yeni araştırma aktarıyoruz. Londra Kraliyet Koleji'nin öncülüğünde geniş bir işbirliğiyle gerçekleştirilmiş çalışmalar, geçen hafta iki bilim dergisinde yayımlandı.
PNAS'da yayımlanan ilk makale, beyin görüntülemeyle LSD deneyiminin sinir sistemindeki yansımalarını inceliyor.
Current Biology'deki ikinci makale, LSD deneyiminde "ego'nun yokoluşu" hissinin beyin bağlantılarını ortaya koyuyor.
LSD, "psychedelic", yani "sanrı yaratıcı" kategorisinde, 6-12 saat için insanda bilinç halini değiştiren, yasal olmayan bir uyarıcı madde.
"Psychedelic" terimini 1956'da İngiliz psikiyatr H. Osmond eski Yunanca'dan türetmiş. "Ruhu/zihni ortaya çıkartan" anlamında kullanılıyor.
LSD (Lysergic acid diethylamide)'yi kimyager Alebrt Hoffmann İsviçre Sandoz Laboratuvarları’nda 1938’de üretmiş ve 1960’lara kadar yaygın olarak kullanılmış.
1960lar karşı-kültür hareketinde önemli rol oynayan LSD, 1968’de ABD'de yasaklanmış ve LSD'yle yapılan bilimsel araştırmalar son bulmuş.
LSD, beyinde serotonin reseptörlerini harekete geçiriyor ve nöron aktivitesini yükselterek algı, duygu, ve bilişde değişikliğe sebep oluyor.
1950’lerde psikiyatr Oscar Janiger, bir ressama LSD vererek 8 saat boyunca bir dizi karakalem portresi çizmesini ister.
8 saatlik LSD deneyimi süresince ressamın çizdiği portreler, değişen iç dünyasını fenomenolojik olarak yansıtması açısından çarpıcıdır:
https://www.youtube.com/watch?v=n4Sb8jCJUTw
Benzer bir deneyimi “Cesur Yeni Dünya”nın yazarı Aldous Huxley, Peyote kaktüsündeki Meskalin maddesi üzerinden Algının Kapıları kitabında anlatır.
Peru yerlilerinin dini törenlerde kullandığı Ayahuasca çayının da bilinç değiştiren etkilere sahip olduğu söyleniyor.
New York Times'a göre ABD'de Ayahuasca kullanımı şu aralar özellikle sanatçılar arasında çok yaygın.
Aktardığımız LSD çalışmaları deney tasarımı açısından yenilik içermemekle birlikte, bilim dünyasında tabu kabul edilen ve keşfedilmemiş yeni bir alanın kapısını aralıyor.
Önümüzdeki yıllarda algı, yaratıcılık, ve benlik konusunda benzer başka ilginç çalışmaların yaygınlaşması beklenebilir.
Programda aktardığımız iki makaleye buradan ulaşabilirsiniz:
Neural correlates of the LSD experience revealed by multimodal neuroimaging (PNAS)
Increased Global Functional Connectivity Correlates with LSD-Induced Ego Dissolution (Current Biology)
Daha kısa ve daha kolay anlaşılır bir özet için, tıklayın.
