Kültürel Miras ve Koruma: Kim İçin? Ne İçin?'de Asu Aksoy ve Burçin Altınsay, Koç Üniversitesi Anadolu Medeniyetleri Araştırma Merkezi ANAMED Galeri’de açılan 'Kuşbakışı Filistin' adlı sergiyi küratörlerinden Prof. Dr. Zeynep Çelik ile konuşuyorlar.
19 Mart’ta İstanbul Beyoğlu İstiklal Caddesinde yer alan Koç Üniversitesi Anadolu Medeniyetleri Araştırma Merkezi ANAMED Galeri’de 'Kuşbakışı Filistin' adlı önemli bir sergi açıldı. Serginin küratörleri Yazid Anani, Zeinab Azarbadegan, Zeynep Çelik ve Salim Tamari; asistan küratörlüğünü ise Asma’ Al-Mozayen üstleniyor.
'Kuşbakışı Filistin', ilk olarak 11 Eylül 2021–15 Ocak 2022 tarihleri arasında Ramallah’ta sergilenmişti. Serginin bu ikinci versiyonu Gazze’de sivillerin ağır katliama, savaş suçlarına, insan hakları ihlallerine maruz kaldığı bir dönemde ANAMED’e geldi. İsrail’i 'soykırım' ile suçlayan dava başvurusu Uluslararası Adalet Divanı’nda görülmekte. 2021’den bu yana yaşanan bu yeni duruma göre İstanbul sergisinin güncellendiğini anlıyoruz.
Sergi, Filistin’de farklı dönemlerdeki Osmanlı yönetimi, Britanya’nın manda rejimi ve İsrail devleti gibi farklı güçlerin havadan gözetleme, izleme, fotoğraflama, haritalama, belgeleme, gibi teknolojileri kendi ideolojilerine göre kullanarak, çevreyi ve insanları nasıl gösterdiklerini eleştirel bakış açısı ile ele alıyor.
ANAMED’deki sergi, Filistin coğrafyasında geçmişten günümüze süregelen 'kuşbakışın' detaylı enstantanelerini sunarak, Filistin topraklarında yaşanan hükümranlık, kolonileştirme ve işgalin tarihsel boyutunu ve sonuçlarını irdeliyor. Kuşbakışı teknolojileri havadan gözetleme ve uzaktan kontrollü havadan saldırı araçlarına dönüşerek bugün Gazze’nin canlısı ve cansızı ile tümden yıkımını gerçekleştiriyor.
Konuğumuz Columbia Üniversitesi Tarih Bölümü kıdemli araştırmacısı Prof. Dr. Zeynep Çelik. Filistin, sergideki anlatılardan anladığımız üzere, I. Dünya Savaşı’nda hava fotoğrafçılığındaki yeni teknolojilerin askeri amaçlarla sistematik olarak kullanıldığı yerlerin başında geliyordu. Sergide havadan çekilmiş eski fotoğrafların Filistin topraklarını nasıl insansızlaştırdığını, buraların sanki çölden ibaretmiş gibi görüntülendiğini görüyoruz. Bu tür görüntüler günümüzde Filistinlilerin varlığını yok saymak ve tasfiye politikalarına zemin oluşturmak için hala kullanılıyor.
Sergiyi ayırt eden önemli bir küratöryel bir yaklaşım var; sergiye çok sayıda sanatçı işi eşlik ediyor. Sanatçı işlerinde yeni uydu ve drone teknolojileri verilerinin Filistinliler ve insan hakları savunucuları tarafından nasıl direniş ve hak arama aracı olarak kullanıldığını görüyoruz.
Sergide yer alan sanatçılar ise şöyle: Amer Shomali, Andrew Yip, Dia’ Azzeh, Fares Shomali, Forensic Architecture, Gian Spina, Jack Persekian, Kamal Jaafari, Lumière Kardeşler, Mahmoud Alhaj, Mohanad Yaqubi, Nida Sinnokrot, Raed Helou, Riwaq–Centre for Architectural Conservation, Sophie Halabi, Zeina Zarour.
Sergi 25 Ocak 2026’ya kadar gezilebilir.
Bilgi için: anamed.ku.edu.tr
