10 yıllık süreçte yapılanlar yapılmayanlar yapılması unutulanlarvar, ama biz yapılanlar üzerinden başlayalım. Büyükşehir olarak 99 depreminden sonra ilk atılan adım AKOM diye bilinen Afet Koordinasyon Merkezi’nin kurulması oldu. Yasal olarak belediyenin hizmetlerinin koordinasyonu amacına yönelik olmakla birlikte, afet sırası afet öncesi ve sonrası dönemler olmak üzere bazı hazırlıkları da üstlendi. Ana çıkış noktası belediye hizmetleri, ama bazı şeyler diğer birimlere de yansıyor, mesela imar konusu. AKOM 99’dan sonra kuruluyor. “İstanbul'un riski nedir belirleyelim” diye, 2000'de biten, CAYKA çalışması diye bilinen, olası İstanbul depremi sonrası çıkabilecek hasarları belirleyen bir çalışma yapıldı. Daha çok hasarların miktarlarını ve etkilerini belirlemeye yönelik bir çalışmaydı. Hâlâ internet sitemizde var. 2003'te 150 ye yakın bilim adamının katıldığı, Deprem Master Planı diye bilinen bir plan hazırlandı. Birçok yabancı ülkeye de örnek oldu. Bogota, Mumbai gibi. Deprem Hasar Planı’ndan sonra, Zeytinburnu Pilot Projesi geldi. Birçok uygulanan yanları var, ama esas önemli olanı şu ki, binalar tek tek incelendi. Daha sonra, Fatih, Küçükçekmece ve Bahçelievler, Bayrampaşa ve Güngören semtlerinde aşağı yukarı 200 bine yakın binanın incelemesi yapıldı.
Bunlar belediye hizmetlerine yönelik olduğu için buradan bir kentsel dönüşüm tasarısı çıktı. İlgili bakanlığa iletildi, bakanlıkta şekillenerek meclise sevk edildi. İlgili komisyonlarda bekliyor. Bizim açımızdan önemi şu; binaları tek tek incelediğimiz zaman bunların belli bir bölgeye toplanmayıp çeşitli noktalara serpiştirilmiş olduğunu görüyoruz. Tek bölgede olsa, yıkıp yeni bir bölge yapabilirsiniz. Tek tek düzeltmeye kalktığınızda da sorun oluyor. Kentsel dönüşüm yapıp semt semt değiştirelim. Bunlar uzun vadeli ve deprem öncesi çalışmalar. İSMEP projesi başarıyla yürüyor, onların önünde hukuki engeller daha rahat. Belediye açısında belli bir binada bir sıkıntı varsa o bina özel mülkiyet konusu olduğu için olay mahkemeye yansıyor.
Bir de afet sırasında, afet olursa nelerle karşılaşacağı tahmin ediliyor. Buna karşılık hazırlıklar yapıldı. Büyükşehir Belediyesi İtfaiyesi kapasitesini yüzde yüze yakın arttırmış durumda. Araç gereç personel arttırıldı. Bir de İstanbul Büyükşehir Belediyesi sorumluluk alanı büyüdü, vilayet sınırlarına yayıldı. Bence afet anı için yapılan hazırlıkların en önemlisi itfaiye alanında oldu. Tabi bunun içinde arama kurtarma ilk yardım çalışmaları var. Bir de İSKİ'nin ve İGDAŞ'ın çalışmaları var. Özellikle İGDAŞ, ortaya çıkabilecek yangın ve patlama risklerini azaltmak için devre kesiciler yerleştirdi birçok yere. Şu an şehirde Kandilli Rasathanesi’yle birlikte yürüyen birçok ivmeölçer var. 99'dan önce yoktu. Son olarak afet sonrası yapılan hazırlıklardan da bahsetmek isterim; çadır alanları mesela, bir kısmı valiliğin koordinasyonluğunda, ama hizmet büyükşehirden. Mesela, Halk Ekmek dayanma süresi uzun ekmek üretiminde uzmanlaştı.
Programın çözümünü Bianet'ten Deniz Pınar Konuk ve Gözde Kazaz gerçekleştirdi.
