Botanitopya Kayıt Arşivi
Podcast kanalları ve üyeliği hakkında daha detaylı bilgi almak için tıklayın.
Kuzey Amerika flora ve faunasını resimleyen ilk doğa bilimci Mark Catesby’nin hayatını ve eserlerini mercek altına alıyoruz.
Doğa bilimci Mark Catesby
Gezide, 110 yeni cinse ait, 1300’ü bilim dünyası için yeni olan 30.000 bitki örneği toplamış, en küçük ayrıntısına varıncaya kadar belgelemişlerdi. Bu sayı, o zamana dek tanımlanmış bitkilerin dörtte birine karşılık geliyor. Büyük bir titizlikle tutulan günlükler, bitki örnekleri, el yazmaları, çizimler, notlar, canlı örneklerle ilgili renk kodları, taslaklar yüzyıllar sonra bile yeni türlerin tanımlanmasında bilim insanlarına yol gösterici olmuş..
Sir Joseph Banks'in doğa tarihi hazinesi
Kavak ağaçlarını da içine alan söğütgiller (Salicaceae) ailesine ait söğüt ağacının bilimsel cins adı Salix. 300’ü aşan türü var. Daha küçük yapıda arktik türlerden, Salix babylonica gibi daha gösterişli salkımsöğütlere, dünyanın birçok bölgesinde doğal olarak yetişiyor. Hipokrat hastalarına ateş ve iltihaplanma tedavisi için söğüt kabuğu çiğnemelerini önermiş.
Söğüt ağacı
Bilimsel cins adı Rhododendron. Bitki avcılarının cazibesine kapıldığı bu görkemli güzelliğin yüzlerce türü var; o yüzden taksonomide botanikçilerin işini hayli zorlaştırıyor. Kuzey Yarımküre’de geniş bir coğrafyaya dağılıyor ormangülleri… Farklı yükseklik ve habitatlarda yetişen, farklı renkte, boyutlarda çiçekleri olan çeşitleri bo ormangüllerinin… Küçücük Alp gülleri de var; boyu 30 metreye ulaşan dev olanları da...
Ormangülleri
Geçen hafta Cizvit papazların Çin’den Avrupa topraklarına taşıdığı bitkilerden bahsetmiştim; bugün yine Çin’de dolaşmaya devam edip onların çiçek kültürüne derinliğine bakıp daha sonra en çok öne çıkan “dört beyefendi çiçek”, bambu, orkide, erik çiçeği ve krizantemden konuşalım…
Bambu, orkide, erik çiçeği ve krizantem
Çin doğası, bitki ve hayvanlarıyla en zengin ülkelerin başında geliyor ve binlerce yıllık kültürlerinde doğadaki her şey, -Avrupa etkisine girmeden önce- anlam dünyalarıyla da iç içe... Eski Çin edebiyatında, klasik şiirlerinde çiçekleri güzellik metaforu olarak kullanmışlar. Matteo Ricci'nin başını çektiği, botanikçi de olan Cizvit papazlar Katolik öğretisini Çin'e uydurmakla kalmayıp kendilerini de Çin'e uydurmuş, onlar gibi giyinip konuşmaya, Konfüçyüs'ü hatmedip kısa sürede toplumun parçası olmaya başlamışlar ve elbette bol bitki de toplamışlar...
Cizvit misyonerlerin Çin’den Avrupa'ya taşıdığı bitkiler
Emily Dickinson’un çocukluk yıllarında beri oluşturduğu herbaryumu, bilim ve şiirin buluştuğu nadir eserlerden biri sayılıyor. Botanikle erken yaşta tanışmış; yaşamı boyunca bahçecilik -bahçıvanlık bilgisini geliştirmekle uğraşmış ve bu, ömür boyu süren ve şiirle iç içe geçen bir bağlılığa dönüşmüş.
Şair Emily Dickinson
Dünyanın en pahalı baharatı; altın kadar değerli, safran çiçeğinden bahsedeceğiz. Kleopatra’nın güzellik sırrı ve Büyük İskender’in savaş yaralarını iyileştiren bir çiçek...
Safran çiçeği
17. yüzyıl sonu ve 18. yüzyıla uzanıp, Joseph Piton de Tournefort’un seyahatnamesinde Türkiye florasına, botanik tarihine ışık tutan neler var, ona bakacağız.
17. yüzyılda Türkiye florası
"Darwin'in En Güzel Bitkiler" kitabı, müthiş bir deha ve onun "aşkla" bağlandığı bitkiler: Doç. Dr. Mehmet Bona ile söyleşi.
"Darwin'in En Güzel Bitkiler" kitabı
Kâinatın tüm seslerine, renklerine, titreşimlerine Açık Radyo...
