11 - Rembetiko müziğinde ikinci ses kullanımı
Yannis Papaiounou Bursa Gemlik’te 18 Ocak 1913 de doğmuş, 3 Ağustos 1972 de bir trafik kazasında ölmüştür. Buziki ustası, önemli bir bestecidir. Rembetiko müziğinde ikinci ses kullanımı onunla başlar. Bir çeşit çok seslilik diyebiliriz. Dinleyeceğimiz Kaptan O Zepos şarkısı zamanın meşhur balıkçısı için yazılmıştır. Birlikte bir de fotoğrafları vardır. Zepos gerçek bir kişidir. Kaptan Anderas Zeppos şarkısı sözleri şöyle.
Bir balıkçı teknesi yanaştı kıyıya / Beklemede Zepos karada / Kaptan Andreas sevinirim seni gördüğümde/ Herkes ağını atar. gelmez tek balık / Zepos atar çıkartır bir sürü ahtapotu / Heyamola heyamola / Ağlar balık dolar / Bizler alayımız kıyak heriflerizdir / Yedimiz Kulurili üçümüz Ayvalıklı / Heyalola heyamola /
Mübadele ve Müzik: Mübadelenin yüzüncü yılında mübadil şarkıcılar, besteciler, çalgıcılar.
Bu seride Cemal Ünlü, mübadelenin 100. yılında müziğin mübadeleden nasıl etkilendiği, kültür adına yitirilen ve kazanılanları ele alıyor. Mübadil şarkıcılar, çalgıcılar ve besteciler üzerinden 1900’lerin başında İstanbul ve İzmir gibi merkezlerde, Batı müziği etkisiyle yepyeni bir müzik türünün varoluş öyküsünü işliyor.
Mübadele ile Yunan anakarasına göçen Anadolulu ve Trakyalı müzisyenler; rebetiko, rebetika, rembetiko, rembetika adlarıyla bilinir. 11 hafta boyunca çiftetelli, karşılama, sirto, kasabiko, zeybekiko gibi dans ritimlerinin kullanıldığı bu yeni kent müziğinin ortaya çıkış ve yaygınlaşma süreci anlatılıyor.
İlk dönemlerinde horlanan, küçük görülen, diktatör Metaksas döneminde yasaklanan bu müzik, 2017 yılında Unesco tarafından “somut olmayan kültür mirası” listesine alınmayı başardı.
Mübadelenin sosyal ve ekonomik açıdan her iki topluma getirdikleri ve götürdükleri üzerine değerlendirmeler sayıca çok olsa da kültürel açıdan değerlendirme pek yapılmıyor. Oysa Cemal Ünlü değerli soruları ele alıyor; örneğin mübadeleyle giden müzisyenler gitmemiş olsalar bu toprakların müziğine nasıl bir katkı yaparlardı? Cevap gidenlerin kimler olduğunu, gittikleri ülkede neler yaptıklarını anlayıp, kavramakta yatıyor.
11 hafta boyunca konuşuyoruz!
