Müzik Tüneli'nde Bristol ekolü!

Londralı prog-rock müzisyenleri gibi Bristollu trip-hopçular da işbirlikleriyle ve zengin elektronik altyapılarıyla 90’larda etkileyici ve karanlık Bristol sound’unu yarattılar. Prog-rock’a hard rockçılar veya metalcilerin bakışı ne ise rapçilerin trip-hop’a bakışı da oydu sanırım. Depresif Bristol ekolünün üç pırlantasına yer vereceğiz bu akşam: Portishead, Tricky ve Massive Attack.

Portishead - "Machine Gun" (Third - 1997)

Beth Gibbons ve Geoff Barrow’dan kurulu Portishead, Dummy ve Portishead albümleriyle 90’larda hüzne gark etmişlerdi bizi. Bu akşam çalacağımız "Machine Gun", Third albümünden! Şarkı boyunca hem seslerle, hem de duygusal olarak makineli tüfekle taranıyorsunuz resmen. Sonu ise ayrı müthiş ve size çok tanıdır gelecek. Şarkı insanın kendisinden başka kurtarıcısının olamayacağını, içinde yaşadıklarını bilemeyeceğini anlatıyor. Makineli tüfeği ise içindeki olumsuz düşüncelerin insana dank etmesi olarak yorumluyorum ben. Tam da kimseye röportaj bile vermeyen, içe kapanık Beth Gibbons'lık sözler.

Portishead - "Strangers" (Live at Roseland, NYC - 1997)

Portishead’den çalacağımız ikinci şarkının orijinali de çok güzeldir ama orkestranın da dahil olduğu son kısımla bu NYC konser performansı inanılmaz bir şey olmuş. Konserin video kaydı versiyonu da var YouTube’da. Beth, yine kendi kendini yiyor hiçbir yabancıya içinde yer vermeyerek: "Strangers"

Beth Gibbons - "Floating on a Moment" (Lives Outgrown - 2024)

Portishead artık albüm yapmıyor ama Beth Gibbons, geçen sene Lives Outgrown isimli ilk solo albümünü çıkardı. Dinleyince sesini ve hüznünü ne kadar özlediğimi farkettim. Albümün ilk single’ı "Floating on a Moment"i dinleyeceğiz. Akan zamanla birlikte yaşlanmanın getirdiği umutsuzluktan bahsediyor… Alt yapı ve diyalektik aranjman çok iyi. Diyalektik diyorum çünkü Beth’in sesindeki hüzünle arka plandaki çocukça sesler ve enerjik sesler epey çelişkili.

Tricky - "Overcome" (Maxinquye - 1995)

Tricky, Massive Attack’in kurucu üyelerinden. İstanbul Garajistanbul’da 2014’te konser vermişti, tenis topu gibi seyircilerin arasında dans ederek şarkı söylemesini ve konser sonrası after-party yapıp insanlarla birlikte içip sohbet etmesini unutamıyorum. Küçücük bir adamdı. 1995’te Massive Attack’ten ayrılıp çıkardığı solo albümü Maxinquaye’den çalacağız bu akşam. Albümün tümünde vokalleri üstlenen Martina Gillian Topley-Bird’ın inanılmaz iç burkucu (sıfat bulamadım) bir sesi ve kendine özgü bir yorumu var. İkisi sevgili de oldular ve bir de kızları oldu. Maalesef kızları intihar sonucu 25 yaşında hayatını kaybetti. Bu akşamki ilk şarkı Massive Attack’in "Karmacoma"sının Tricky yorumu: "Overcome"

Tricky - "Hell is Round the Corner" (Maxinquye - 1995)

Tricky’nin bu şarkısında Portishead’in Glory Box’unda da duyduğumuz, hepinizin tanıyacağı sample, Isaac Hayes isimli bir rapçinin "Ike’s Rap II" şarkısından alıntıymış. Bu parçayı da YouTube’da hazırlayacağım parça listesine ekleyeceğim.

Björk - "Enjoy" (Post - 1995)

Björk’ün Londra’ya yerleşip gece kulüplerinden çıkmadığı ve trip-hop sound’una merak saldığı dönemlerde, Tricky ile epey takılmışlar, farklı projelerde birlikte çalışmışlar. O dönemde yaptığı şahane Post albümündeki iki şarkının prodüktörlüğünü de Tricky yapmış.

Massive Attack - "Babel" (Heligoland - 2010)

Ve geldik assolistimize: Massive Attack. Martina Gillian Topley-Bird, Massive Attack’in bu şarkısını da söylüyor. Gruba 2010 tarihli Heligoland albümünün konser turlarında da eşlik etmiş. Müthiş bir şarkıcı, sesindeki bilinçli veya kendiliğinden çıkan o çatlaklığın hastasıyım demiş miydim? Massive Attack efsanelerini herkes biliyor, biz Martina’lı "Babel"i çalalım. Şarkı, Babil Kulesi efsanesindeki insanlığın hırsı ve gururu yüzünden çöküşüyle, iletişimsizlik ve anlayışsızlık sonucu çöken kişisel bir ilişki arasında paralellik kuruyor.

Leprous - "Angel" (Pitfalls - 2019) Massive Attack cover

Prog metal diyarlarından bildiğimiz ve sevdiğimiz Leprous da süper bir Massive Attack şarkısına yaptığı süper bir cover ile bize katılmaya hak kazandı. "Angel" cover’ı grubun 2019 tarihli Pitfalls albümünde bonus track olarak yer aldı. Çok iyi bir cover olmuş. 

John McLaughlin and Mahavishnu Orchestra - "Planetary Citizen" (3CD Slipcase - 1998)

Leprous’tan sonra bir jazz-rock fusion grubunu da Bristol gecesine dahil etmenin bir yolunu bulduk. John McLaughin’li Mahavishnu Orchestra’nın çalacağımız parçası, Massive Attack’in efsane "Unfinished Sympathy"sinde sample’lanarak kullanılmış.

Massive Attack - "Unfinished Sympathy" (Blue Lines - 1991)

Ve geceyi bir efsane ile bitiriyoruz. Çığır açıcı ritmi ve melodik yapısıyla bir trip-hop senfonisi ve yarattığı karanlık atmosfer ile ciğerimizi titreten "Unfinished Sympathy". Bristol ekolünün medar-ı iftiharı diyebiliriz sanırım bu muhteşem parçaya.