Haftanın Kitabı'nda Ceyhan Usanmaz, antik dünyanın dönem, yer, karakterler ve bağlama göre değişen bir dizi olay ve anekdot repertuvarından örneklerin yer aldığı Imma Eramo'nun "20 Hilede Antik Dünya" adlı kitabı üzerine konuşuyor.
Bir dönem, tarihteki 'büyük yalanlar'ı ifşa ettiğini iddia eden kitaplar çok popülerdi. Örneğin, Kleopatra'nın öyle düşünüldüğü gibi pek de güzel olmadığı anlatılıyordu (o zaman dikkat etmemiştim ama şimdi olsa yazarın güzellik anlayışının ne olduğunu biraz daha sorgulardım sanırım!) Ya da mesela, Truva Atı'nın belki ancak bir masal kadar gerçek olabileceğinden bahsediliyordu... Truva Atı ile ilgili kısmın beni daha çok üzdüğünü hatırlıyorum açıkçası ama yine de, Çanakkale'ye ilk gittiğimde, sahildeki o atın önünde fotoğraf çektirmekten geri durmamıştım tabii!
Türkçede yakın bir zaman önce yayımlanan 20 Hilede AntikDünya kitabından da bir darbe daha alıyor Truva Atı efsanesi, hatta yazar, iddiasında birkaç adım daha atıyor: "Yunanların Troya'yı ele geçirdiği tahta at aldatmacası. Bu olayın hiçbir tarihsel temeli yoktur, efsane ve destanların gecesi içinde kaybolur; tıpkı bu destanı derleyen Homeros karakterinin de aynı derecede efsane oluşu gibi." Olsun; fotoğraf çekinme şevkimizi 20 Hilede Antik Dünya kitabının yazarı Imma Eramo da kıramaz(!), zaten Eramo da aslında daha farklı bir 'hile'nin peşinde.
"O gizlice çalışan, aldatan, kandıran, kılık değiştiren, kamufle olan, saklayan, rol yapan, öngören, numara yapan, duygularını saklayan zekâdır; o, en zayıf tarafın en güçlü tarafı alt etmesini sağlayan, oyunu kazanan zekâdır; o, başarılı olan, kolaylıkla, çaba harcamadan, şiddete başvurmadan, kan dökmeden, acıya ve trajediye gerek bırakmadan zafer kazanan zekâdır; çünkü sürpriz onun etkisi, hile onun tarzı, strateji ise onun sonucudur. Rekabet, zafer veya yenilgi kavramlarının doğasında vardır. İlle de askeri nitelikli değildir, aşılması gereken zayıflıklar ya da giderilmesi gereken zorluklar anlamına da gelebilir."
İşte Imma Eramo, antik dünyanın bize dönem, yer, karakterler ve bağlama göre değişen bu zekânın farklı taraflarını açıklayan bir dizi olay ve anekdot repertuvarından örnekler sunuyor. Ve her birini, bir soruyu cevaplamak üzere seçiyor. Örneğin Truva Atı'nın sorusu, "Bir şehir nasıl yıkılır ve efsaneleştirilir?" şeklinde sorulmuş. "Kaybedilmiş bir savaş nasıl kazanılır ve tarihe nasıl bir galip olarak geçilir?" sorusunun cevabı ise, "II. Ramses ve Kadeş Savaşı"nın ayrıntılarında gizli. Bölüm sonlarında yazar, her konuyla ilgili okuma önerileri de ayrıca sunmuş. Diğer sorulardan bazıları da şöyle: "Bir şehir hiç yoktan nasıl kurulur ve tüm zamanların düşmanı edilir", "Küstah bir kocadan nasıl kurtulunur? Ve istemeden bir krallık nasıl fethedilir", "Gizli bir mesaj nasıl çözülür ve vatan işgalden nasıl kurtarılır", "Vergi gelirleri nasıl değerlendirilir ve tarihe tüm zamanların en büyük devlet adamı olarak geçilir..."
‘Güzeller güzeli’ Kleopatra ile ilgili bölüme ise, şu soruyla başlıyoruz: “Dünyanın en güçlü adamlarına nasıl meydan okunur ve tüm zamanların en büyük kraliçesi olunur?”
Imma Eramo
20 Hilede Antik Dünya
çev. Gonca Topal
Monografi Yayınları, 2024, 270 s.
