"Şu an eğer 100 birim tüketiyorsak binalarımızda, önce binanın enerji tüketimini 10 birime indiriyoruz."
Uygar Özesmi: Gezegenin Geleceği'nde özel bir programımız var. Uluslararası Sıfır Enerji Binalar Forumu ZeroBuild Forum’dan aktivist mühendis Özgün Kaan Alioğlu bizimle. Hoş geldiniz.
ÖKA: Hoş bulduk Uygar Bey.
UÖ: Kendinize aktivist mühendis diyorsunuz. Çok ilginç bir tanım, pek karşılaştığımız bir şey değil. Aktivist mühendis ne demek?
ÖKA: Biz yıllardır hem Türkiye’de hem de dünyada aktivistlerle karşı karşıyayız fakat bu aktivistler birçok farklı disiplinden olabiliyor. Yani sosyal bilimlerden de olabiliyor, mühendislik biliminden de olabiliyor. Aktivist mühendis kavramı aslında bütün aktivistler gibi bu mevzuları kendine dert eden ama bir taraftan da dert etmeyle kalmayıp çözüm üretmeyle ilgili de mühendislik, mimarlık gibi teknik bilgisini kullanan kişi. Bizim kendi uydurduğumuz bir kavram. Biraz daha mühendisleri bu çevre ve dünyayla ilgili mevzulara dahil etme amacıyla yarattığımız bir kavram aslında.
UÖ: Çok güzel, çok da ihtiyacımız olan bir şey, çünkü artık dünyamız çok ciddi problemlerle boğuşuyor. İklim krizi bunlardan bir tanesi. Bunu yaratanların bir kısmı da mühendislerin eseri tabii. Dolayısıyla sonunda mühendislerin kolları sıvayıp iklim krizi konusunda aktivist olması gerçekten sevindirici. Uluslararası Sıfır Enerji Forumu dediniz, sıfır enerji binalar ne demek?
ÖKA: Sıfır enerji dediğimiz zaman, mutlak bir şekilde sıfır enerji kullanılıyor diye bir şey değil. Fakat şöyle; biz sıfır enerji binalarda binaların önce mevcutta tükettiği enerjileri minimuma indiriyoruz. Türkiye özelinde konuşursak şu anda kullandığımızın onda birine tekabül ediyor hemen hemen. Şu an eğer 100 birim tüketiyorsak binalarımızda, önce binanın enerji tüketimini 10 birime indiriyoruz. Minimuma indirdiğimiz enerji miktarını da yenilenebilir kaynaklardan elde ediyoruz; güneş, rüzgar vs. Bu sayede dünyadan net fosil yakıt kullanımımızı sıfır hale getiriyoruz. Tabii bazen şöyle durumlar oluyor; mesela meteorolojik şartlar yenilenebilir kaynaklardan enerji almamıza izin vermiyor. Yeteri kadar güneş olmuyor, akşam oluyor, rüzgar olmuyor vs. gibi böyle durumlarda sıfır enerji binalar hala şebekeye bağlı olduğu için şebekeden borç enerji alıyor ve enerji ihtiyacını gideriyor. Fakat şu şartla; daha sonra meteorolojik şartlar izin verdiğinde şebekeden borç aldığı miktarı kendisi üretip tekrar şebekeye geri vermek kaydıyla… Bu sayede yıl içinde şebekeden aldığı toplam enerji ve kendisi üretip şebekeye verdiği toplam enerji net sıfır olan binalara yani eşittir dünyaya zararı sıfır olan binalara biz sıfır enerji binalar diyoruz.
UÖ: Ne güzel mevzuatımız da artık Türkiye’de izin veriyor. Nitekim ben de çatıma güneş panelleri kurdum. Bunlarla şebekeye bağlıyım, çok güneş olunca satıyorum, az güneş olunca alıyorum. Uluslararası Sıfır Enerji Binalar Forumu ZeroBuild çok başarılı oldu, bu sene de yapacak mısınız?
ÖKA: Bu sene de yapacağız Uygar Bey. Forumun amacı şu, siz de biliyorsunuz ki özellikle Avrupa’da, dünyanın birçok yerinde sıfır enerji binalar yıllardır konuşulan ve özellikle AB’de de 1 Ocak 2021’den itibaren artık yapılan tüm binalarda zorunlu hale getirilen bir prensip. AB’de bina yapacaksanız sıfır enerji bina prensibi dışında bina yapamıyorsunuz zaten. Doğal olarak Avrupa yeni yapılan binalardaki enerji problemini çözdü. Mevcut bina stokuna odaklandılar. Türkiye’de de bizim bu mevzularla ilgili çok hızlı olmamız gerekiyor ama kamuoyunda şöyle bir algı var; sıfır enerji binalar dendiği zaman insanlar çok ütopik, uzay teknolojisi filan düşünüyorlar sıfır enerji binaları. Halbuki çok basit bir şeyden bahsediyoruz ve Türkiye’de sahip olduğumuz mühendislik, müşavirlik bilgisi, ürün, üretim, sanayi altyapısı fazlasıyla sıfır enerji binalar üretmeye yeterli durumda. Sadece bunu insanlara göstermemiz lazım. Sıfır enerji binalar dediğimiz atla deve değil, bizim elimizde var’ı göstermek gerekiyor. Biz de bunu nasıl yapalım diye düşündüğümüz zaman dedik ki dünyadaki örnekleri Türkiye’deki kamuoyuna gösterelim, dünyada bu binaları mekanik tasarım mimari olarak tasarlamış, bu binaları işleten, bu binalarda yaşayan insanları Türkiye kamuoyuna konuşturalım ki teknisyenler de görsün “aa biz bunu yapabiliriz” algısı sahibi olsunlar diye çıktığımız bir yol Sıfır Enerji Binalar Forumu ZeroBuild. Geçen sene beş gün sürdü, 23-27 Eylül tarihleri arasında, 49 oturum yapıldı, 35 ülkeden 137 konuşmacı katıldı, 2063 kişi aktif olarak forumu takip etti, izledi. 22-26 Eylül 2021 tarihlerinde yine beş gün boyunca olacak. Dünyanın her yerinden sıfır enerji binaları üretmiş, bu binaları çalıştıran, bu binalarda yaşayan teknisyenleri ve kullanıcıları kamuoyuna buluşturacağız.
UÖ: Süper. Ne kadar sevindirici, umarım herkes bunu takip etme şansına sahip olur. Sıfır enerji binalar konusunda bilgi sahibi olurlar. Var mı Türkiye’de hiç sıfır enerji bina?
ÖKA: Türkiye’de ne yazık ki bir elin parmakları kadar sayabiliriz. Sıfır enerji bina olma yolunda harekete geçmiş ama bu şekilde bir sonuca varamamış binalarımız çok. Ama güzel bir örneği sıfır enerji binaların: Gaziantep Büyükşehir Belediyesi’nin kendi bünyesinde ekolojik bina diye bir projesi var. Bu bina sıfır enerji bina prensipleriyle çalışan, hem de sertifikası olan bir bina. Güzel bir örnek, kendi enerjisini kendi üretiyor fazla enerjisini şebekeye geri veriyor. Bizi dinleyenler de Gaziantep Büyükşehir Belediyesi ekolojik bina diye internete yazarlarsa o binanın her türlü detayına ve bilgisine ulaşabilirler.
