Tiyatro Kooperatifi Yönetim Kurulu üyesi, oyuncu, senarist Mert Fırat ile COVID-19’un tiyatro alanına etkilerini konuşuyoruz.
Her Pazartesi akşamı yayınlanan Kültür Sektörü'nde Fırat, pandeminin ilk günlerinden bugüne kurucusu ve üyesi olduğu Tiyatro Kooperatifi'nin faaliyetlerini ve tiyatrolara ilişkin genel manzarayı değerlendiriyor.
İŞLEMEYEN BİR SİSTEM
10 Mart itibariyle tüm faaliyetlerini durdurmak zorunda kalan tiyatrolar gelirlerinin tamamen sıfırlanmasından dolayı çok zor duruma düştüler. Tiyatro Kooperatifi, tüm bu sürecin başında Kültür ve Turizm Bakanlığı ile görüşen ilk meslek örgütlerinden biri oldu.
Aslında kamusal hizmet veren bir kurum olan tiyatroların tacir statüsünde görülüyor olması bu alanın profesyonellerinin en büyük dertlerinden biri. Tiyatro Kooperatifi’nin kuruluş amaçlarının başında da bu durumu değiştirip tiyatrolara farklı bir statü kazandırılması geliyor. Bu konu ve bunun yanı sıra vergi indirimlerine dair talepler zaten pandemi öncesinde de bakanlıkla ve yerel yönetimlerle görüşülüyordu, salgının başladığı dönemde bakanlıkla yapılan görüşmede yeniden gündeme getirildi. Bugün sektörde yaşanan sıkıntıların temelinde de düzgün şekilde kurulamamış bir sistem var.
Yurt dışında bağımsız sanatçılar ve kültür profesyonelleri, bağımsız da olsalar bir sisteme kayıtlılar, fakat Türkiye’de sistem bu insanları kayıt dışı olmaya mecbur bırakıyor. Bu da ciddi bir sorun oluşturuyor. Sektörün bağımsız çalışanları için, içinde bulunduğumuz şu süreçte hiçbir maddi destek yok.
ÇÖZÜM İÇİN TEMASLAR
Sivil toplumun devletten beklentisi öncelikle kültürel sektörlere belli bir fon aktarılması yönünde ve ileriki aşamada sektöre özel bir fon yaratılması.
Bununla birlikte süreçte ortaya çıkan iyi uygulamalar da var. Mesela, bakanlığın açıkladığı dijital kütüphane uygulaması ile tiyatro oyunları dijitalleştirilip, sektör için bir kaynağa dönüştürülecek.
Tiyatro Kooperatifi ayrıca, bakanlıkla yaptığı görüşmede tiyatro sektörünün "mücbir sebep" dolayısıyla ekstra kredilerden yararlanması, vergilerinin ertelemesi, kısa çalışma ödeneğinden yararlanması talebinde de bulundu ve bunun takipçisi oldu. Bu süreçte önemli kazanımlar oldu.
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ve üç Büyükşehir Belediye Başkanı ile yapılan toplantılarda, sektörün problemleri konuşuldu. Etkinliklerin yıl boyu yapılamaması sonucu doğacak zarar için kaynak talep edildi. 2021 yılında sahne alacak oyunlarının, biletlerinin şimdiden satışa sunulması öneriler arasında.
