Türkiye‘nin ilk sert mercan resifleri koruma altında

-
Aa
+
a
a
a

Türkiye‘nin ilk sert mercan Cladocora Caespitosa resifleri Çanakkale Boğazı'nda koruma altına alındı.

Fotoğraf: Doç. Dr. Barış Özalp
Gezegenin Geleceği: 25 Ekim 2021
 

Gezegenin Geleceği: 25 Ekim 2021

podcast servisi: iTunes / RSS

Lancet Sağlık ve İklim Değişikliği Geri Sayım Raporunun 2021’de yayınlanan son sayısı, sağlığı ve iklimi tehdit eden ve giderek artan riskleri özetliyor. Bu riskler, özellikle gıda ve su güvensizliğine, sıcak hava dalgalarına ve bulaşıcı hastalıkların yayılmasına maruz kalan topluluklarda, birçok kişinin halihazırda karşı karşıya olduğu sağlık tehditlerini daha da kötüleştirmekte. Yazarlar, iklim değişikliğinin etkilerini azaltmak ve herkes için daha sağlıklı ve sürdürülebilir bir gelecek inşa etmek üzere küresel çapta koordine edilen bir acil eylem çağrısında bulunuyor. COVID-19 salgını, küresel krizler karşısında uluslararası işbirliğinin artırılması gereğini ortaya koydu. 31 Ekim 2021 Pazar günü İskoçya'nın Glasgow kentinde başlayacak olan BM İklim Değişikliği Konferansı'nda (COP26) siyasiler söylemin ötesine geçerek liderlik göstermeli ve harekete geçmeli. Sağlık koşullarını iyileştirmek ve daha adil ve sürdürülebilir bir gelecek inşa etmek için karbon emisyonları hızla azaltılmalı. Ülkeler COVID-19 salgınının ortasında ekonomilerini yeniden canlandırmak için trilyonlarca dolar harcama yapmayı taahhüt ederken, rapor, siyasi liderleri ve politika yapıcılarını söz konusu kamu harcamalarını eşitsizlikleri azaltmak için kullanmaya çağırıyor. Yeni ve yeşil iş olanaklarının yaratılması ve sağlığın korunmasıyla birlikte hayata geçirilecek bir yeşil toparlanma süreci, şimdi ve gelecekte daha sağlıklı toplumların oluşturulmasını sağlayacak. Petrol, gaz ve kömür için büyük sübvansiyonlar ve temiz enerji için sınırlı finansal destek içeren fosil yakıt odaklı bir toparlanma, kısa vadeli ve dar perspektifli ekonomik hedefleri karşılama potansiyeline sahip olsa da dünyayı uzun vadede geri dönülmez bir şekilde raydan çıkarma ve Paris Anlaşması'nda belirtilen en fazla 1,5 derecelik sıcaklık artışı hedefini tutturmayı imkânsız hale getirme riskini de taşımakta. Bunun bedelini insan sağlığı ödeyecek, iklim değişikliğine katkısı nispeten en az olan düşük gelirli ülkelerin toplumları da en sert darbeyi alacak. Hükümetler acil harcamalardan salgın sonrası uzun vadeli toparlanmaya geçerken, bu fonların daha fazlasının, yatırımların ortalama yüzey sıcaklığı artışını 1,5 dereceyle sınırlamak için yapılması gereken yatırım seviyesinin gerisinde kaldığı sıfır karbonlu enerji sektöründe istihdamı teşvik etmek gibi iklim değişikliğini azaltacak şekilde harcanması hayati önem taşıyor. Lancet Geri Sayım raporu, birçok ülkenin iklim değişikliğinin sağlık üzerindeki etkilerine ne kadar az hazırlıklı olduğunu gösteriyor. Dünya Sağlık Örgütü'nün 2021 yılında sağlık ve iklim değişikliğiyle ilgili yaptığı bir ankette, ankete katılan 91 ülkeden sadece 45'i (%49) sağlık ve iklim değişikliği konusunda ulusal bir plana veya stratejiye sahip olduğunu söylüyor. Analizde bu 45 ülkeden sadece 8'i, iklim değişikliğinin sağlık üzerindeki etkilerine ilişkin değerlendirme sonuçlarından yararlanarak insan kaynakları ve mali kaynak ayarlamaları yaptıklarını belirtiyor. Araştırmaya göre, bu analizde incelenen ülkelerin %69'u yetersiz finansman nedeniyle bu planları uygulayamadığını bildirildi.

Yeşil Gazete’de yer alan habere göre,  Türkiye‘nin ilk sert mercan resif koruma alanı ile artık çok az sayıda kalmış, Akdeniz‘in resif oluşturan tek kolonisel türü olarak bilinen, nesli tehlike altındaki mercan Cladocora Caespitosa Çanakkale Boğazı resifleri koruma altına alındı. 22 Ağustos 2021 tarihinde Resmi Gazete‘de yayınlanan Dardanos Harita tebliğ ile Türkiye’nin artık sert bir mercan resif koruma alanı var. Yavru mercanlar artık sağlıkla büyüyebilecek. Bölgede 92 anaç koloni ve birçok bebek mercan yaşam sürüyor. 22 Ağustos 2021 tarihinde yayınlanan 2021/31 su ürünleri ek tebliğlerine göre, nesli tehlike altındaki mercan kolonilerinin yaşam sürdüğü Dardanos Resif alanında 720-2000 metrekare alan dahilinde yer alan koruma şamandırasının çevresinde tüm balıkçılık faaliyetlerine yasak getirildi. 100 yaşın üzerinde kolonilerin olduğu ve şu an sadece anaç 92 sert mercanın yok edildiği bölge artık koruma altında. Ayrıca bağlanma ve çapa atımı kontrol edilecek olup kızıl ötesi kameralar ile izlenecek. Paleobiyolojik olarak da önemi yüksek olan bölge birçok deniz canlısına barınma, beslenme ve üreme alanı olacak. Resiflerin koruma altına alınmasında Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Öğretim Üyesi deniz bilimci Doç. Dr. Barış Özalp‘in ciddi katkıları bulunuyor. Dr. Özalp’in Çanakkale Dardanos mercan resiflerini detaylı anlattığı ve Türkiye’nin denizel koruma alanlarına eklenmesinin elzem olduğunu açıkladığı, “Dardanos’un Hazin Sırrı” başlıklı ulusal makalesi bu sene Atlas Dergisi Mart 2021 sayısında da yer bulmuştu.

Zonguldak Çevre Koruma Derneği ve Greenpeace Akdeniz ortaklığıyla organize edilen, "Kömür Endüstrisinin Zonguldak Üzerine Etkileri" başlıklı çevrimiçi / online panel düzenlenecek. Panelde, konunun uzmanlarının hazırladığı ve Zonguldak kömür endüstrisinin, şehrin ekonomisi, sosyolojik yapısı, çevre sağlığı ve halk sağlığı üzerindeki etkilerini bilimsel ve istatistiki verilerle analiz eden raporların sunumu gerçekleştirilecek.  25 Ekim 2021, Pazartesi günü saat 18.00 - 19.30 saatleri arasında Zoom üzerinden yapılacak panele Greenpeace Akdeniz Youtube hesabı üzerinden de katılım sağlanabilir.