Küçük ada devletleri, eylemsizliğin bedelini ilk elden kendilerinin ödediğini söyledi.
Küçük ada devletleri, zengin ülkeleri sert bir şekilde eleştirirken, eylemsizliğin bedelini neredeyse hiçbir katkıları olmadığı halde ilk elden kendilerinin ödediğini söyledi. Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri António Guterres, fosil yakıt endüstrisine yönelik öfkeli suçlamalara tanık olunan iklim zirvesinde, en yoksul ulusların öfkelenmeye hakkı olduğunu söylerken, “Neden olmadıkları bir krizden en çok acı çekenler oldukları, vaat edilen finansman gerçekleşmediği ve borçlanma maliyetleri çok yüksek olduğu için kızgınlar,” dedi. Guterres, dünya çapında giderek kötüleşen sıcak hava dalgaları, sel ve kontrol edilemeyen yangınlar nedeniyle ‘insanlığın cehennemin kapılarını açtığını’ ve sanayi öncesi döneme kıyasla 2,8 derecelik küresel ısınmanın insanlığı ‘tehlikeli ve istikrarsız’ bir geleceğe sürüklediğini söyledi. Zirve, fosil yakıt endüstrisine yönelik ateşli suçlamalar içerdi. Bu, diğer BM forumlarında benzer eleştirileri susturan önceki diplomatik yaklaşıma bir tezat oluşturuyordu.
Güneş enerjisi panelleri satış rekor kırdı
İklim krizi ve enerji fiyatlarında yaşanan artış sonrası 2022’de ev ve iş yerleri çatılarına kurulan güneş enerjisi panellerinin satışı rekor kırarak %49'luk bir artış gösterdi. Uzmanlar dünya genelinde yaşanan ekonomik ve siyasi belirsizlik, iklim değişikliği, pandemi vb. gibi nedenlerden ötürü vatandaşlar arasında özellikle ‘hane halkı için gerekli enerjiyi kendi kendilerine üretme fikrinin’ giderek yaygınlaştığını ifade ediyor. Avrupa Birliği'ne (AB) bağlı araştırma şirketi SolarPower Europe'a göre, 2022'de güneş panelleri dünya genelindeki ev ve iş yerlerinde bir önceki seneye göre 118 milyar GW daha fazla enerji elde etti. Küresel anlamda 36 milyondan fazla hane, sadece güneş panelleri kullanarak ev içinde gerekli tüm enerji ihtiyacını karşılar hale geldi. Verilere göre, 2023’de AB ülkelerindeki güneş panelleri santralleri ile ev ve iş yerlerinin çatılarında kurulu küçük çaplı düzenekler, kıtadaki enerji ihtiyacının %57'sini karşılamaya yetecek noktaya gelecek. Avrupa'ya bakıldığında 2023'te güneş enerjisine yatırım ortalama %45 oranında arttı ve toplamda 1.612 TW saat ‘sürdürülebilir yeşil enerjinin’ 1.2 trilyon TW'ı güneş panellerinden elde edildi.
Öncelik Dünya Bankası gibi kalkınma kurumlarında reform yapılması
COP28’in Genel Direktörü, Dünya Bankası’nın yeni başkanının çalışmalarını desteklediğini, düşük karbonlu bir ekonomiye geçiş için hızlı davranılması gerektiğini söyledi. Geçtiğimiz yılki iklim müzakerelerinde Dünya Bankası gibi uluslararası finans kurumlarının, iklim krizini gözeten bir şekilde yeni baştan tasarlanması önerisi oldukça yankı uyandırmıştı. Birleşik Arap Emirlikleri’nde düzenlenecek COP28 iklim müzakerelerini organize eden Majid Al Suwaidi ise, yeni Dünya Bankası başkanının yaptığı ilk çalışmaları desteklediğini ancak düşük karbonlu küresel ekonomiye geçişi finanse etmek için daha fazlasının yapılması gerektiğini söyledi. Aralık ayında Dubai’de düzenlenecek olan COP28’in Genel Direktörü, Dünya Bankası gibi kalkınma kurumlarında reform yapılmasının öncelik olduğunu ifade etti. Al Suwaidi, New York’taki yıllık BM Genel Kurulu’nda Reuters’e verdiği demeçte, “Reform tartışması beni olumlu anlamda şaşırttı,” diye konuştu.
Aşırı hava olayları ile iklim değişikliği arasındaki bağlantı
Bir grup iklim uzmanı, Yunanistan, Türkiye ve özellikle Libya’da büyük yıkıma yol açan Daniel Fırtınası’nın iklim değişikliği sonucu bu oranda yağış bıraktığı sonucunu açıkladı. World Weather Attribution’a bağlı akademisyenler, karbon salımı kaynaklı sera gazı etkisi ile Libya’yı vuran fırtınanın taşıdığı yağış yükünün %50’ye kadar arttığını kaydediyor. Rapora göre, Yunanistan, Türkiye ve Bulgaristan’daki yağış ise iklim değişikliği nedeniyle %40 fazla gerçekleşti. World Weather Attribution uzmanları, aşırı hava olayları ile iklim değişikliği arasındaki bağlantıyı araştırıyor. Akademisyenler, söz konusu sonuca bilgisayar modellemeleri ile ulaştı. Bunun için de, ‘1.1 derecelik mevcut küresel ısınma verisi öncesi fırtınanın etkisi ne olurdu?’ sorusu üzerinden modelleme yapıldı. Yunanistan, Bulgaristan ve Türkiye’de 28 kişinin ölümüne yol açan Daniel Fırtınası, ilk etki alanındaki bazı bölgelerde 910 mm'lik rekor yağış bıraktı. World Weather Attribution uzmanları, bölgede hava durumu istasyonu bulunmaması nedeniyle Libya çalışmasında ellerinde yeterince veri olmadığını da söylüyor. Bu bölgede veriler meteoroloji uydularından elde ediliyor. Rapor, iklim değişikliği etkisiyle bu fırtınaların artık 10 yılda bir yaşanması olasılığı konusunda uyarıyor. Libya’daki fırtınanın ise çok daha sıradışı olduğu açıklanıyor. Bu yoğunlukta bir fırtınanın 300 ila 600 yılda bir görüldüğü kaydediliyor. İklim uzmanlarına göre, Daniel Fırtınası, Libya’ya doğru ilerlerken, Akdeniz’deki deniz suyunun Eylül normallerinden 2 - 3 derece daha yüksek olmasından enerji kazandı. Bu ekstra sıcaklığın rüzgarın gücünü artırdığı ve havanın daha fazla nem tutabilmesini sağladığı aktarılıyor. Fırtına, Libya’ya ulaştığında 24 saatte 400 mm yağış bıraktı. Bu bölgenin Eylül ortalaması, NASA verilerine göre 1.5 mm civarında ölçülüyordu. BM, Derne’de en az 11 bin kişinin hayatını kaybettiğini aktarıyor. Yerel yetkililer ölü sayısının 20 bine ulaşabileceğini kaydediyor.
