2023 sezonunda 101 farklı tür

KuzeyDoğa Derneği, Doğa Koruma ve Milli Parklar (DKMP) Genel Müdürlüğü'nün izni, Koç, Utah, Iğdır ve Kars Kafkas Üniversitelerinin desteğiyle Aras Kuş Araştırma ve Eğitim Merkezinde 18 yıldır çalışma yürütüyor. Tuzluca ilçesine bağlı Yukarı Çıyrıklı Köyü'ndeki merkezde, 2006'da başlatılan çalışmaların bu yılki sezonu havaların soğumasıyla tamamlandı. Bugüne kadar 170 binden fazla kuş üzerinde çalışma yapılan merkezde, 2023 sezonunda 101 farklı tür halkalanıp takibe alındı. Dünyanın farklı ülkelerinden gelen gönüllülerin de katkılarıyla yapılan çalışmalara, 2024’ün ilkbahar mevsiminde devam edilecek. Merkez sorumlusu Kayahan Ağırkaya, Anadolu Ajansı muhabirine, verimli bir sezon geçirdiklerini söyledi. Sezonda 5 bin 400 kuşa halka taktıklarını belirten Ağırkaya, şöyle konuştu, "101 türden kuşu halkaladık. Bu sezon kuş sayısı ve çeşitliliği açısından verimli geçti. Bu sezonda ilk kez halkaladığımız kızkuşu yani Latincesiyle Vanellus vanellus bizim için de çok önemli bir kayıt oldu. Bu yılki çalışmalarda bulunduğumuz alanın ne kadar önemli olduğunu tekrar gördük. Farklı habitatlara ev sahipliği yapması ve kıtaların göç yollarının kesişim noktası olması itibarıyla bu bölge, pek çok türe ev sahipliği ve konaklama alanı," dedi.

Aşırı hava olaylarının sayısı ve şiddeti artmaya devam ediyor

İklim krizinin en belirgin göstergelerinden biri kabul edilen aşırı hava olaylarının sayısı ve şiddeti artmaya devam ediyor. 2023, kayda geçen bin 475 aşırı hava olayıyla Türkiye’de tüm zamanların en çok aşırı hava olayı görülen yılı oldu. Bu sayı, bir önceki yıl 1030, 2021’de ise 1024 idi. Türkiye’de aşırı hava olaylarının sayısı son altı yıldır sürekli artıyor. Geçen yıl ise sadece sayı rekoru kırılmadı, bir yıl öncesine göre %45’i bulan artış oranıyla büyük bir sıçrama da yaşandı. Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün verilerine göre, 2023’de aşırı hava olaylarının %38’ini şiddetli yağış ve seller oluşturdu. Şiddetli yağış ve selleri, fırtına %23 ile ve dolu %16 ile izledi.

Türkiye, 2023’de Avrupa çapında en çok kömür kullanan ülke olarak Almanya'yı yakaladı

Türkiye, 2023’de Avrupa çapında en çok kömür kullanan ülke olarak Almanya'yı yakaladı, Polonya'yı geride bıraktı. Çevre ve iklim alanında çalışan düşünce kuruluşu Ember, Türkiye'nin 2024'de lider Almanya'yı da geride bırakarak, Avrupa'nın en büyük kömür yakan ülkesi olma yolunda ilerlediğini açıkladı. Kuruluşun derlediği son verilere göre, Türkiye 2023’de kömürden 117,6 TWh elektrik üreterek, 118 milyon ton karbondioksit ve ilgili gazların salımına neden oldu. Böylece, Türkiye bir yandan Avrupa'nın en büyük kömür yakıtlı elektrik üreticisi olan Almanya'nın 117,9 TWh'lik üretimini yakalarken, diğer yandan da Avrupa'nın kömüre en bağımlı elektrik sistemine sahip olan Polonya'nın 97 TWh'lik üretimini büyük ölçüde aştı. Ember, Türkiye'nin elektrik üretiminde kömüre yönelmesinin başlıca nedenini ise, yüksek enflasyon nedeniyle pahalı doğal gaz alımlarını azaltarak daha ucuz kömüre yönelen elektrik üreticilerine bağlıyor. Öte yandan, hem Almanya hem de Polonya, 2023’de kömür üretiminde yıllık bazda ciddi düşüşler kaydetmiş durumda. İki ülke ayrıca, ileriye dönük olarak elektrik üretiminde yenilenebilir enerji kullanımının artacağı, kömür kullanımının ise azaltılacağı sözünü verdi. Buna karşılık, 2023, Türkiye'nin kömür yakıtlı elektrik üretiminde üst üste ikinci yıllık artışa işaret ediyor ve Türkiye’de enerji üreticileri, dünyada en yüksek enflasyon oranlarından biriyle boğuşurken, ucuz kömürü diğer elektrik üretim biçimlerine tercih etmeye devam edecek gibi görünüyor. Elektrik üretiminde büyük ölçüde yakıt ithalatına bağımlı olan enerji üreticileri için hızla yükselen faiz oranları ve zayıflayan para biriminin birleşimi, doğal gaz alımlarında ve özellikle de yüksek fiyatlı sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ithalatında yavaşlamaya neden oldu. Ember verilerine göre, elektrik şirketleri gaz açığını telafi etmek için kömür santrallerinde elektrik üretimini yıllık %3,5 arttırdı. Kömürün ulusal elektrik üretimindeki payını ise 2022'deki %35,4 seviyesinden %37'ye yükseltti. Rus kömürüne daha fazla yer açmak için Türkiye'nin Kolombiya, Güney Afrika, Avustralya ve Kuzey Amerika'dan ithalatı geçen yıl azaldı.

Midyelerin büyük bölümü mikroplastik içeriyor

İstanbul Aydın Üniversitesi Gıda Güvenliği ve Beslenme Ana Bilim Dalı Gıda Güvenliği Programı’nda yapılan bir doktora çalışması, İstanbul’da satılan midyelerin büyük bölümünün mikroplastik içerdiğini gösterdi. Çalışma için midye örnekleri İstanbul’un Sarıyer ilçesinde bulunan midye satış yerlerinden alınırken, analiz edilen 30 numuneden 22’sinin (%73.33) mikroplastik içerdiği görüldü. 30 numunede toplam 60 mikroplastik tespit edilirken midyelerde, gram başına mikroplastik kirlilik düzeyinin 0.13 parçacık, adet başına ise 0.5 parçacık olduğu hesaplandı. Midyelerde en yaygın saptanan mikroplastik polimer türü ise poliamit %38,33 oldu. Araştırmanın sonuç bölümde ise, “Bu çalışma sonuçları İstanbul Boğazı’nda mikroplastik kontaminasyonunun yaygın olduğunu doğrulamakta. Dünya çapında sürekli artan plastik üretimi ve kirlilik seviyeleri göz önünde bulundurulduğunda, durumun gelecekte daha da kötü olabileceğine inanılmakta,” dendi.