Portre: Zaz

1 Mayıs 1980’de, Fransa’nın orta-batısında yer alan Indre et Loire’da dünyaya gelmişti Zaz ya da asıl adıyla Isabelle Geffroy. Henüz beş yaşındayken erkek ve kız kardeşiyle birlikte Tours konservatuarına kaydoldu. Burada on bir yaşına kadar solfej, keman, piyano ve gitar eğitimi almasının ardından 1994 yılında ailevi nedenler yüzünden annesi ve kardeşleriyle Bordeaux’ya taşındı. 2000 ile 2007 yılları arasında Fifty Fingers, Red Eyes ve Don Diego gibi çeşitli blues ve rock müzik gruplarıyla kafeler, restoranlar ve kaldırımlarda şarkı söyleyen genç kadın, 2006’da Paris’teki bir kabarede sahne almaya başladı. 2008 yılında genç yetenekleri keşfetmek amacıyla düzenlenen Le Festival GénérationRéservoir isimli yarışmaya katılan Isabelle, bir yıl sonra bu yarışmayı kazanınca, ilk albümünü çıkartmak için gerekli finansal desteği de bulmuş oldu. Müzik marketlerdeki yerini 2010 yılının Mayıs ayında alan caz, folk ve şanson altyapılı bu albüm, özellikle tüketim toplumunu eleştiren Je veux adlı single’la dikkat çekerken; albümde yer alan Les passants, Éblouie par la nuit ve La Fée gibi parçalar, bol kesimli ekose pantolonu, saçlarını bağladığı mavi fuları ve çıplak ayaklarıyla pasaklı bir sokak şarkıcısını andıran bu boğuk sesli kadını sadece Fransa’nın değil tüm Avrupa’nın gündemine taşıyacaktı. Albümün en fazla dikkat çeken şarkısı, Kerredine Soltani ve Tryss imzalı Je veux, 2011’de "En İyi Şarkı" dalında Victoire de la Musique ödülüne layık görüldü. Caz manuş tarzındaki parça, yayınlandığında Avrupa çapında büyük ses getirmiş ve Fransa dışında Belçika ve İtalya listelerinde de üst sıralara tırmanmayı başardı. Albümden çıkan dördüncü sinlge olan sözü ve müziği Raphaël imzalı Éblouie par la nuit ise başrollerini Colin Farrell ve Noomi Rapace’ın paylaştığı Dead Man Down adlı filmin orijinal müzikleri arasında yer alıyordu.

Zaz'ın Fransa, Belçika ve Polonya listelerinde bir numaraya oturan ilk albümü, tüm dünyada toplamda iki milyona yaklaşan bir satış rakamına ulaşmıştı. Bu çarpıcı başarının ardından ikinci albümü için kolları sıvayan Isabelle; On ira, Comme ci comme ça ve Jean-Jacques Goldman imzalı Si gibi single’ların yer aldığı “Recto Verso”’yu 2013 mayısında piyasaya çıkarttı. Beş yüz bini aşan satış rakamıyla Fransa’da “Elmas Plak” statüsünü kazanan bu çalışması sonrasında Almanya, İsviçre, Yunanistan ve Türkiye’yi de kapsayan bir Avrupa turnesine çıkan sanatçı, aynı zamanda Rusya, Amerika ve Japonya’da da konserler verdi. Albümün açılışı parçası On ira, maceraya, seyahate ve insanların bir araya gelmesine bir davet niteliği taşıyor ve Harlem, Amman çarşıları, Senegal Nehri, Mumbai, Kyoto, Rio de Janeiro, Sistina Şapeli ve Moskova'daki Café Puşkin gibi çeşitli coğrafi referanslar aracılığıyla dünyadaki kültürel çeşitliliğe vurgu yapıyordu. Nakarat kısmındaki: "Ne kadar güzel talihimiz / İnsanlığın bin bir renginde / Farklılıklarımızla harmanlanmış / Kaderlerin kavşağında." sözlerinde de çeşitliliğin güzelliği ve farklı kıtalardaki insanlar arasındaki görünmez bağlara göndermeler mevcuttu. Albümün dikkat çeken bir diğer şarkısı olan ve caz manuş, pop ve şanson gibi türleri harmanlayan Frédéric Volovitch imzalı Toujours ise, dertsiz tasasız geçen çocukluk günlerinden ve hayatın zorluklarına ve değişimlerine rağmen insanın kendine duyduğu sarsılmaz öz güvenden bahsediyordu. Parçada bunun yanı sıra, özgür ruhlu küçük bir kızın doğada koşuşturması ve şehir ve göçebe hayatının zorluklarına rağmen kendine sadık kalmasını tasvir ediliyordu.

2014 tarihli üçüncü albümü “Paris”’de; Sous le ciel de Paris, Les Champs-Elysées ve J’ai deux amours gibi Paris’teki yaşama sevinci temasını ele alan klasikleri yorumladı Zaz. Sanatçının “Işıklar Şehrine Saygı Duruşu” olarak nitelediği albümde yer alan parçalardan üçünde; Thomas Dutronc, Nikki Yanofsky ve Charles Aznavour gibi isimler eşlik etti ona. Toplamda yüz bin gibi bir satış rakamına ulaşan bu albüm de Fransa’da müzik listesinin zirvesine otururken; Belçika, İsviçre ve Almanya listelerinde de üst sıralarda yer aldı. Zaz o dönemde kendisiyle yapılan bir röportajda, albümdeki J’aime Paris au mois de mai adlı şarkıyı birlikte seslendirdiği Aznavour’la ilgili: “Onunla şarkı söylemek büyük babamla şarkı söylemek gibiydi. Bir büyük babanın şefkatine sahipti. Ayrıca dünyanın en meraklı insanı olabilir. Yaşına rağmen sürekli yeni şeyler öğrenmek istiyor. Hiçbir şeyi şansa bırakmak istemiyor. Çok çalışkan biri. Belki de benim hayattaki en büyük eksikliklerimden biri işimle ilgili daha fazla çalışmak. Bir kişinin güçlü yönleri aynı zamanda zayıf yönlerini de doğurabilir, belki de beni çekici kılan budur” ifadelerini kullanmıştı. 2015'te, o yıl geçekleştirdiği turnenin canlı performans kayıtlarından oluşan "Sur la route" adlı albümü piyasaya süren sanatçı, bu albümde Si jamais j’oublie adlı yeni bir parçaya da yer verdi. Sözleri Ycare müziği ise Jean-Étienne Maillard imzalı parça, şöhretin cazibesine kapılma veya kendinden şüphe duyma gibi durumlarda bile insanın köklerini, hayallerini ve kimliğini unutmaması gerektiğini vurguluyordu.

2015’te Güney Amerika’da turneye çıkan ve özellikle Arjantin’de binlerce hayranı tarafından ilgiyle karşılanan Zaz, ertesi yıl da Meksika’da bir festival kapsamında sahne aldı. Sanatçının dördüncü stüdyo albümü "Effet miroir" (Ayna etkisi) ise, 2018’in Kasım ayında aldı müzik marketlerdeki yerini. Latin müziği, rock ve pop’u bir araya getiren bu çalışmadan çıkan ilk single, Qué vendrá adını taşıyordu. Davide Esposito ve Luis Fronchoso imzasını taşıyan parçanın nakarat kısmı İspanyolca sözlerden oluşuyor. Şarkının ismi, Qué vendrá, "Neler olacak?" şeklinde Türkçeye çevrilebilir, bu da hayatın bilinmezliğini simgeliyor. Parça boyunca da hayattaki sevinçler ya da üzüntüler karşısında cesareti, sevgiyi ve direnci yitirmemek gerektiği vurgulanıyor. Yine nakaratta geçen “Kaybolursam, kendimi bulmuş olurum” cümlesi de özgürlüğe ve beklenmedik olanı kabullenmeye çağırıyor dinleyenleri. Bunun yanı sıra "hayat bizden daha büyük" olduğu için onu dolu dolu yaşamamız, sevdiklerimize sımsıkı sarılmamız ve içgüdülerimizin bizi yönlendirmesine izin vermemiz öğütleniyor.

İki yüz binlik bir satış rakamına ulaşan bu albümün ardından, 2021’in Ağustos ayında, o yılın sonbaharında piyasaya çıkacak yeni albümünden ilk single’ı Imagine’i piyasaya sürdü Zaz. Söz konusu albüm Isabelle’in kısaltması olan  “Isa” adını taşıyordu. Bu çalışması sayesinde üç yıllık bir aranın ardından yeniden müzikseverlerin karşısına çıkan Zaz, bu dönemde biraz soluklanıp, kendine, yani Isabelle’e vakit ayırmak istediğini belirtiyordu. Yayınlanır yayınlanmaz Fransa listesinde ikinci sıraya kadar yükselen bu albüm, Zaz’a 2014’ten beri ticari anlamdaki en büyük başarısını getirecekti aynı zamanda.  Albüm sonrasında 2022’nin Mart ayında uluslararası bir turneye start veren sanatçının Covid aşısı olmayı reddetmesi üzerine Quebec’te vereceği altı konser iptal olurken 2022’nin sonlarına doğru, yeni albümünün dört yeni şarkıyla genişletilmiş bir versiyonu piyasaya çıktı. Albümden çıkan ilk single olan Imagine, akıllara John Lennon’un 1971 tarihli parçasını getiriyordu.  Bizi daha güzel bir gelecek hayal etmeye, rutinleri ve acıları aşmaya, birlikte daha iyi bir dünya inşa etmeye davet eden şarkı; kolektif hayal gücüne, sevgiye ve gelecek nesiller için duyulan umuda dair olumlu mesajlar veriyordu.

2023’ün Şubat ayı itibarıyla Dünya çapında sattığı albümlerin sayısı beş milyona ulaşan Zaz, bu dönemde farklı meslektaşlarının yayınladığı albümlere de konuk oldu. 2019’da Julien Clerc ile birlikte onun en sevilen şarkılarından Ce n’est rien’i seslendiren sanatçı, 2020’de Tryo grubu ile birlikte topluluğun en fazla tanınan parçalarından biri olan L’hyme de nos campagnes’ı kaydetti. Yukarıda bahsettiğimiz “Isa” isimli albümde Alman Rammstein grubundan Till Lindemann’la birlikte Le jardin des larmes adlı şarkıyı yorumlayan Zaz, 2022’de bu defa Lübnan asıllı Fransız pop şarkıcısı Ycare’la bir araya gelerek Animaux fragiles adlı single’ı piyasaya sürdü. Ycare’ın o yılın Ekim ayında yayınlanan albümünde de yer alan parçanın sözü ve müziği Axelle Red imzasını taşıyordu.

Güçlü ve boğuk sesi nedeniyle Edith Piaf ya da Amy Winehouse gibi isimlerle kıyaslanan ve özgürlük, aşk ve yaşama sevinci gibi temaları işleyen yüksek tempolu parçalarıyla etrafına pozitif bir enerji yayan Zaz, bu yılın Eylül ayında yeni stüdyo albümü “Sains et saufs”u piyasaya sürdü. Uzun zamandır hayalini kurduğu bu projeyi, biyografik bir derleme olarak niteliyor sanatçı. Pop-folk ve dünya müziği gibi türleri harmanlayarak iç huzuru ve minnettarlığı yansıtan “Sains et Saufs”, ona göre yaratım sancılarıyla dolu önceki çalışmalarının aksine daha yoğun ama daha aydınlık bir albüm. Albümdeki şarkılarda da; alkol bağımlılığı, affetme, bastırılmış duygular ve onarıcı aşk gibi kişisel temaları ele almış Zaz.