Kuyumcu titizliğinde bir şair: Allain Leprest

Programı sanatçının ikinci albümünde yer alan Mont Saint-Aignan adlı parçayla açtık zira çocukluğunu şarkıda da belirttiği gibi Fransa’nın kuzeyindeki Rouen yakınlarında yer alan bu kasabada geçirmişti Allain Leprest. Küçük yaştan itibaren Georges Brassens, Jean Ferrat ve Léo Ferré gibi isimlere hayranlık besleyen genç adam, seksenli yılların başında Normandiya’yı terk edip Paris’e doğru yola çıktı. Burada da farklı kabarelerde sahne alarak kendi yazdığı şarkıları seslendirmeye başladı. 1981’de önsözü Henri Tachan tarafından yazılan bir şiir kitabı yayınladı. Geniş kitlelerle tanışma fırsatını ise 1985 yılında katılacağı Le printemps des Bourges festivali sayesinde elde edecekti. Bundan bir yıl sonra onda hem yetenekli bir şairin hem de usta bir yorumcunun ışığını gören Meys stüdyolarının etiketi altında La retraite, J’ai peur ve kız kardeşi Pierrette'e ithaf ettiği Bilou gibi eserlerin yer aldığı ilk albümü “Mec”i yayınladı. 

Seksenlerin ikinci yarısında bir yandan kendi kariyerini şekillendirirken öte taraftan Juliette Gréco, Isabelle Aubret ve yakın dostu Romain Didier için şarkılar yazıyordu Leprest. Çoğunlukla bir piyano ya da akordeon eşliğinde, tok bir sesle söylediği, Rimbaud ve Antoine Blondin gibi oldukça farklı referanslardan beslenen realist şarkıları, onu kısa zamanda kült statüsüne getirecekti. İkinci albümü “Ton cul est rond”u 1988’de piyasaya süren sanatçı, tüm şarkı sözleri kendi imzasını taşıyan bu albümde besteler için Romain Didier, Francis Lai ve Léo Nissim gibi isimlerle işbirliği yapmıştı. Bu albüm sonrasında Meys stüdyolarından ayrılarak Pierre Barouh’un yapım şirketi Saravah’a katılan Leprest, bu yeni etiket altındaki ilk albümü “Voce a mano”yu 1992 yılında çıkarttı. La gitane, C’est peut-être ve Je viens vous voir gibi parçalarla dikkat çeken bu albüm ona bir yıl sonra Charles-Cros Akademisi “En İyi Albüm” ödülünü getirdi. Bu çalışmasında yer alan La gitane adlı şarkıda, çocukluk günlerine dönüyordu Leprest ve babasının içtiği sigaranın paketinin üzerinde bulunan dans eden çingene kadın figüründen bahsediyordu bize.

Leprest’in şarkılarında ele aldığı konulara baktığımızda üç ana tema ön plana çıkıyor. Bunlardan ilki çocukluk: Nu, J’étais un gamin laid, La gitane, Le copain de mon père ve Goodbye Gagarine gibi parçalarda çocukluk döneminden bahsediyor Leprest. Sanatçının repertuarında ele aldığı bir diğer tema da aşk; Arrose les fleurs, Ma puce ve Une valse pour rien gibi pek çok şarkı; aşktan, sevgiden bahsediyor. Sanatçının şarkılarında sık rastlanan üçüncü tema ise sıradan insanlar ve onların hayatlarından kesitler. La dame du dixième, SDF ve Je viens vous voir gibi şarkılar da bu temayı işliyor. 1994'te Francesca Solleville'in “Al Dente”’ adlı albümünün tüm şarkı sözlerine imza atan Leprest, bu albümde yer alan bestesi Gérard Pierron’a ait Les p'tits enfants d’verre adlı parçayı daha sonra kendisi de yorumlamıştı.

Yine 1994 yılında D’Osaka à Tokyo, Il pleut sur la mer ve Je ne te salue pas gibi şarkıların öne çıktığı dördüncü stüdyo albümünü yayınlayan sanatçı, 1995’in Şubat ayında kariyerinde ilk kez, efsanevi Olympia konser salonunda sahne aldı. Bu albümde yer alan parçalardan biri de Le copain de mon père – Babamın arkadaşı idi. Şarkıda, yine çocukluk yıllarına götürüyordu bizi Leprest ve babasının bir arkadaşından bahsediyordu. Zaman zaman onları ziyarete gelen, çok içki içip bol bol konuşan, annesinin yüzünü kızartan açık saçık hikâyeler anlatan bir arkadaş bu. O kadar çok konuşuyor ki sustuğu zaman uyuduğunu düşünüyor etrafındakiler. Bir süre sonra nedendir bilinmez artık uğramaz oluyor babasının arkadaşı ve “Onu, Vespa'sını, kocaman burnunu ve eğlenceli sohbetini özlüyorum” diyor Leprest parçanın sonunda.

Yukarıda da belirttiğimiz gibi Allain Leprest, şarkılarının besteleri için sık sık Romain Didier ile çalışmıştı . Didier de sözleri onun imzasını taşıyan şarkılar seslendirmişti. Bunlardan biri olan Madame sans âme – Ruhsuz hanımefendi adlı parçada, insanların umursamazlığını, vurdumduymazlığını, tepkisizliğini eleştiriyordu Leprest. Romain Didier parçayı, 2019 yılında onun anısına düzenlenen bir konserde yeniden yorumlamıştı. 

1998’de yeni stüdyo albümü “Nu”yü piyasaya süren Leprest, bu çalışmasıyla da hayranlarını hayal kırıklığına uğratmadı. Evsizlerin yaşamından bir kesit sunan SDF, kızı Fantine için yazdığı Madame ve eşiyle tanıştığı kasabayı konu alan La Courneuve gibi parçalar, kelimeleri bir kuyumcu hassasiyetiyle işleyen usta sanatçının repertuvarını daha da zenginleştiriyordu. 

Katolik bir anne ve hiyerarşi karşıtı bir baba tarafından yetiştirilen Leprest, Fransız Komünist partisi üyesiydi. Buna karşın sanat alanında kesin yargılara varmaktan kaçınıyor ve kendi politik anlayışıyla zıt kesimleri de kucaklayabiliyordu. Örneğin 1992 tarihli Rue Blondin adlı parçasında, sağ görüşlü gazeteci-yazar Antoine Blondin’e saygı duruşunda bulunmakta sakınca görmemişti. Politik görüşlerine zaman zaman şarkılarında da yer veriyordu sanatçı ama bunu da dolaylı yoldan, yine büyük bir zarafetle gerçekleştiriyordu. 2002 tarihli canlı performans albümü "Je viens vous voir"da yer alan Tout'c'qu'est dégueulasse porte un joli nom – İğrenç olan her şeyin güzel bir adı vardır adlı şarkısında, iğrenç olarak nitelendirdiği Tiananmen, Vatikan, Mormon, Jean-Marie (ki burada Lepen’i kast ediyor muhtemelen), Stasi ve Amen gibi kelimeler onun politika ve hayata bakışı açısından ipuçları sayılabilirdi. 

2004’te müzikal kariyerinin yirmi beşinci yılını Paris’te verdiği bir dizi konserle kutlayan Leprest, ertesi yıl Une valse pour rien, Le temps de finir la bouteille ve Olivia Ruiz’la yaptığı düet yaptığı Êtes-vous là gibi parçalarla dikkat çeken “Donne-moi de mes nouvelles” adlı yeni albümünü piyasaya sürdü. Albümünün isim şarkısı olan Donne-moi de mes nouvelles’de: “Bana benden haberler ver – Hâlâ Leprest’i tanıyan var mı? – Şarkı yazıyor mu hâlâ? – Kelimeler uçar, yazılar kalır – Çoğunlukla paspasın altında” diyordu sanatçı. 2006’da akciğer kanserine yakalandığını öğrenen Leprest'in sağlığı, bu tarihten itibaren hızla kötüye gitmeye başladı. 2007 sonlarına doğru kendisi onuruna düzenlenen konserde, Michel Fugain, Hervé Vilard, Daniel Lavoie ve Enzo Enzo gibi meslektaşlarıyla birlikte sahne aldı ve kendisiyle ilgili bir hayli endişelenen hayranlarına büyük bir sürpriz yaptı. Bu konserlere katılan sanatçılar, 2007 ve 2009’da "Chez Leprest" adlı iki albümde yeniden bir araya gelecekti.  

Fransız dilini şarkılarında en iyi kullanan, yazdığı şarkı sözlerinde kelimeleri adeta dans ettiren Claude Nougaro, Allain Leprest için: “Konu son derece basit, ben Allain Leprest’i Fransız müziğinin semalarında dolaşan en çarpıcı isimlerden biri olarak görüyorum” demişti. Bunun yanı sıra daha önce bahsettiğimiz çocukluk, aşk ve sıradan insanların hayatlarından kesitler gibi temaların dışında, doğum yeri olan Normandiya bölgesiyle ilgili de birçok şarkı yazmıştı Leprest. Bunların arasında Rouen, Martainville, Il pleut sur la mer ve Mont Saint-Aignan’ı sayabiliriz. Son stüdyo albümü: "Quand auront fondu les banquises – Buzullar eridiği zaman"ı 2008 yılında yayınlayan sanatçı, bu çalışmasında Romain Didier, Jehan ve Daniel Lavoie gibi isimlere ait bestelere yer verdi.

2011 yazında, idollerinden biri olan Jean Ferrat için organize edilen bir festival kapsamında usta sanatçının hayatının büyük kısmını geçirdiği Ardèche’e giden Leprest, festival sonrası tatil yaptığı bu kentte kanserle olan uzun süreli savaşına dair son sözü kendisi söylemeyi tercih ederek hayatına son noktayı koydu. Sanatçının ölümü onunla aynı organizasyonda yer alan dostları arasında büyük bir şoka neden olurken dönemin Kültür Bakanı Frédéric Mitterand onun için: “Kendi yolunu hiç taviz vermeden kendisi çizen Allain Leprest; bir söz yazarı, bir besteci, bir yorumcuydu ama her şeyden önce bir şairdi” diyecekti. Leprest’in anısı; Romain Didier, Jehan, Jean Guidoni ve Loïc Lantoine gibi dostları tarafından düzenlenen çeşitli konserler sayesinde hâlâ canlı tutuluyor. Marc Legras tarafından kaleme alınan biyografisi ise 2014 yılında yayınlandı. Aynı yıl genç şarkıcı Claire Elzière onun Lequel des deux ve L’horloger gibi daha az bilinen şarkılarının yer aldığı bir saygı albümü yayınladı. 2017’de ise Gauvin Sers onu; Comme chez Leprest ve Pourvu gibi şarkılarla andı. Comme chez Leprest adlı parçanın sözlerinin bir kısmı şu şekildeydi:

Tıpkı tahtadan bir tezgâhın olduğu

Bir tanıdığın barındaymış gibi

Şarap dolu kadehler tokuşurken

Maurice’in eşarbının önünde

Metronun dolup taştığı

Sabah saatlerine kadar

Tıpkı biraz Leprest’teymişçesine

Orada kalınır oraya gelinince,

Her şey güzel, borç defteri bile

Françoise’ın yerinde