Destek ve dayanışma şarkıları

Bu haftanın açılışını Zaz’ın dostluk ve dayanışmadan bahsettiği, Jean-Jacques Goldman imzalı parçası Si ile yaptık. Geçmişten günümüze bu tarz birçok şarkı mevcut Fransız müziğinde, bunların ilk örneklerine ise toplumsal dayanışma bilincinin arttığı seksenli yıllarda rastlıyoruz. O dönemde tüm dünyadaki sanatçılar Etiyopya’daki açlık problemi için harekete geçmişti. 1985’te Michael Jackson ve Lionel Richie imzalı We Are the World bu destek hareketi için atılan ilk adımlardan biriydi. Fransızlar da duyarsız kalmamıştı bu duruma ve o yılın Mayıs ayında piyasaya, Renaud’nun Ethiophie adlı şarkısı çıkmış, bu sayede 10 milyon Frank gibi bir rakam Sınır Tanımayan Doktorlara bağışlanmıştı. Şarkıda Renaud’ya Julien Clerc, Maxime LeForestier, Hugues Aufray, France Gall, Jacques Higelin ve Véronique Sanson’un da bulunduğu pek çok ünlü isim eşlik etmişti. 

Fransa’da sosyal destek projesi denince akla ilk gelen organizasyonlardan biri olan Les Restos du Cœur yani Gönül Restoranları'nın temelleri, ünlü komedyen Coluche’ün yoksullar ve evsizler için ücretsiz bir yemek dağıtım organizasyonu, bir anlamda büyük çaplı bir aşevi kurma fikri sayesinde atılmıştı. 1986’nın Ocak ayında bu organizasyonun tanıtımını yapmak üzere televizyonda dört saat süren bir programa imza atmıştı Coluche. Yine bu dönemde sanatçı dostlarından bu organizasyon yararına bir turneye çıkmalarını istemişti. Bazıları bunu reddedince de onlara: "Hepiniz bir grup serserisiniz" tarzı bir cevap vermişti. İşte bu organizasyonda rol alan sanatçı grubuna verilen Les Enfoirés, yani hafif tabirle “Serseriler” ismi de buradan geliyor. Coluche’ün 1986’da hayatını kaybetmesinin ardından Josiane Balasko, Miou-Miou ve Michel Sardou gibi isimler destek verdi organizasyona. 1988’de, yapılan bağışların belli oranda vergiden muaf tutulmasını sağlayan "Coluche yasası" Fransız meclisinde kabul edildi.  Ertesi yıl da Les Enfoirés ilk turnesini gerçekleştirdi. 1992’den itibaren bu konserler her yıl düzenlenmeye başladı ve günümüze dek devam etti. Bu proje için 1985’te, Jean-Jacques Goldman tarafından yazlılıp bestelenen La chanson des restos'yu seslendirenler arasında ise Goldman dışında Yves Montand, oyuncu Nathalie Baye, sunucu Michel Drucker, dönemin ünlü futbolcusu Michel Platini ve tabii Les restos du cœur’ün fikir babası, komedyen Coluche de yer alıyordu.

Fransız sanatçılar, açlık ve yoksulluk gibi sorunlar dışında, dünyada meydana gelen doğal felaketler için de bir araya geldi. Örneğin 1989’da, Ermenistan depremi için Charles Aznavour öncülüğünde onlarca şarkıcı ve oyuncu toplanıp, Pour toi Arménie adlı şarkıyı seslendirmişti. 2004’te bu kez bir grup sanatçı, Fas’ta yaşanan deprem felaketi için Agir, réagir adlı parçayı yayınladı. Ertesi yıl Hint Okyanusundaki deprem ve tsunami felaketi sonrasında, kendilerine A.S.I.E ismini veren altmış kadar şarkıcı, mağdur olan birçok insana Patrick Bruel imzalı Et puis la terre ile destek olmaya çalışmıştı. 2010’da ise bu kez Haiti’de meydana gelen 7.3 şiddetindeki deprem nedeniyle, çoğu Haitili ve Fransız olmak üzere yetmiş beş sanatçı bir araya gelmiş ve Un geste pour Haïti chérie adlı parçayı seslendirmişti. Kimler vardı bu sanatçılar arasında diye baktığımızda: Passy, Charles Aznavour, Zazie, Jackie Brown ve Cesaria Evora gibi isimler göze çarpıyor. Parça Top 50 listesinde üçüncü sıraya kadar tırmanmış ve yirmi dokuz hafta boyunca listede kalmayı başarmıştı. 

Tüm dünya, bir yılı aşkın bir süredir korona virüsle mücadele ediyor. Bu mücadelenin en ön saflarında da sağlık personeli yer alıyor hiç şüphesiz. Bu süreçte hem dünyada hem de ülkemizde birçok sağlık çalışanı hayatını kaybederken farklı sanatçılar da onların bu fedakârlıklarına duyarsız kalmadı ve geçen yıldan beri sağlık çalışanlarına destek olma amacıyla birçok şarkı yayılandı. Bunlardan biri de Fransız müziğinin genç isimlerinden Gauvain Sers imzasını taşıyan En quarantaine idi. Yaşanan karantina sürecinde bomboş kalan sınıflardan, makarna rafları adeta yağmalanmış gibi duran süpermarketlerden ve evlerinde kapalı kalmışken Jacques Prévert’i yeniden keşfeden insanlardan bahsediyordu Sers şarkısında. Şarkıdan elde edilen gelirin tamamı da Fransa Hastaneler Birliğine bağışlanmıştı. 

Fransa’da dayanışma amaçlı hayata geçen en eski organizasyonlardan biri de Sidaction. Şarkıcı ve oyuncu Line Renaud, 1985’te, AIDS’le mücadele kapsamında işadamı Pierre Bergé ile birlikte bir proje başlatmıştı. Elizabeth Taylor, Madonna ve Elton John gibi isimler de destek vermişti bu projeye. Bu organizasyon, 1994’te başkanlığını Bergé’nin yaptığı Sidaction adlı bir derneğe dönüşürken Line Renaud da başkan yardımcılığı görevini üstlendi. O yıl çeşitli televizyon programları ve röportajlar sayesinde 45 milyon Euro’ya yakın bir bağış toplandı. Toplanan bağışların bir kısmı bu hastalığın tedavisi için yapılan araştırmalara da aktarılıyordu aynı zamanda. 1998’de, kırkın üzerinde Fransız sanatçı, "Ensemble" (Birlikte) adı altında toplanıp, Sidaction yararında bir albüm yayınladı. Albümün açılış şarkısı ise, video klibiyle de o dönem oldukça ses getiren Sa raison d’être – Onun varlık sebebi adlı parçaydı. Lionel Florence ve Pascal Obispo imzasını taşıyan parça, aslında hayatını bir anlamda AIDS’le mücadeleye adayan Line Renaud’dan bahsediyordu. Şarkıda Pascal Obispo’ya, Johnny Hallyday, Zazie, Eddy Mitchell, Patricia Kaas, Patrick Bruel, Jane Birkin ve Enzo Enzo gibi birçok ünlü isim eşlik ediyor, şarkının kapanışını ise Line Renaud yapıyordu. 

2011'de; Somali, Etiyopya, Kenya ve Cibuti’de özellikle çocukları etkileyen açlık krizi için UNICEF yararına altmış kadar sanatçı Collectif Paris Africa adıyla bir araya gelmişti. Bu buluşma, NRJ radyosunun eski program direktörü Roberto Cuirleo ve Goom Radio’nun müdürü Nathalie André’nin inisiyatifiyle gerçekleşmişti . Topluluğunun seslendirdiği Des ricochets (Taş sekmeleri) adını taşıyan parça ise Frédéric Chateau, Lionel Florence ve Patrice Guirao’nun imzasını taşıyordu. Parçada, bölgedeki temiz su kaynaklarının yokluğuna vurgu yapılıyordu. Şarkıyı seslendirenler arasında da Shy’m, Mickael Miro, M Pokora, Elisa Tovati ve Soprano gibi genç sanatçılar yer alıyordu. Parça Fransa satış listelerinde beş numaraya kadar yükseldi ve 2015’te de küçük şarkıcılardan oluşan Kids United tarafından da yine UNICEF yararına yorumlandı.

Yukarıda da bahsettiğimiz gibi sağlık personeli, korona virüsle yapılan mücadelede en başından beri en ön saflarda yer aldı ve almaya da devam ediyor. Son bir buçuk senedir onlara destek olmak amacıyla pek çok farklı dilde birçok parça yayınlandı. Bunlardan birini de Lara Fabian seslendirmişti. 10 Nisan 2020’de piyasaya çıkan parçanın satışlarından sağlanan gelir; İtalya, Fransa, Kanada ve Belçika’daki sağlık çalışanlarına aktarıldı. Herkesin evinde kapalıyken, pencerelere çıktığı, hep birlikte şarkılar söyleyerek tam bir dayanışma örneği sergilediği günlerden bahsediyordu sanatçı bize Nos cœurs à la fenêtre – Kalplerimiz pencerede adlı bu çalışmasında.