Yeni haftanın kitapları polisiyeler

Haftanın Kitabı'nda Ceyhan Usanmaz, Algan Sezgintüredi ve Mesut Demirbilek'in "Kavgaz: Pilot"; Elçin Poyrazlar'ın "Çıplak Kalp" ve Melih Günaydın'ın "Buzlar Çözülünce" adlı polisiye kitapları hakkında konuşuyor.

İki yazarlı romanlara, çevirilerde daha sık rastlıyoruz. Polisiyede, bunun belki de en başarılı örneği, on kitaplık Martin Beck serisinin İsveçli yazarları Maj Sjöwall ile Per Wahlöö. Polisiye tarihinde önemli bir durak kabul edilen, birçok polisiyesever gibi benim de 'iştahla' okuduğum Martin Beck serisi, hiç kuşkusuz bu özelliğiyle de merak uyandırıyor. Yazarları arasındaki ilişki kadar, hatta daha da önemlisi yazarken nasıl bir işbirliği yaptıkları konusunda... Zaman içinde yaptıkları açıklamalara göre, hikâyenin genel bir çerçevesini çizdikten sonra, ayrı ayrı farklı bölümlerini yazarak başlıyorlarmış. Ertesi gün yazdıklarını karşılıklı olarak değiştirerek birbirlerinin bölümlerini editleyip bir 'ritim' tutturmaya çalışıyorlarmış; ne Maj Sjöwall'e aitmiş gibi görünen, ne de yalnızca Per Wahlöö'ye atfedilebilecek bir ritim ama kitap için en doğrusu olacak şekilde...

Kavgaz serisinin yazarları arasında nasıl bir işbirliği olduğunu ise, belki de kendilerini az çok tanıdığımız için, herhangi bir açıklama yapmasalar da tahmin edebiliyoruz. Mesut Demirbilek ismine, daha önce Doğan kitap tarafından yayımlanan iki kitap (Cinayet Sohbetleri) dolayısıyla aşinayız. Yazar bilgisi bölümünden aktarırsak: "Mesut Demirbilek, yaklaşık 9 yıl İstanbul Cinayet Bürosu’nda dedektif olarak çeşitli rütbelerde görev yaptı. Başbakanlık bursuyla gittiği New York’taki John Jay College of Criminal Justice’de 'Suç Araştırmaları ve Teknolojileri' üzerine yüksek lisansını tamamladı. Türkiye’ye döndükten sonra Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı’nda Merkez Organize Suçlar Şube Müdürlüğü, şimdiki adı Siber Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı olan Yüksek Teknoloji Suçları Şube Müdürlüğü ve Kriminal Polis Laboratuvarları Daire Başkanlığı bünyesindeki Merkez Olay Yeri İnceleme ve Kimlik Tespit Şube Müdürlüğü gibi çeşitli yöneticilik görevlerinde bulundu. 22 yılın ardından 2005’te Emniyet Müdürü rütbesindeyken emekli olarak özel sektöre geçiş yaptı." Algan Sezgintüredi ismine de, daha önce kaleme aldığı polisiyelerinden, sayısız çevirilerinden ve en son da Türkiye Polisiye Yazarları Birliği'nin kurucularından biri olarak aşinayız. Sezgintüredi, "Polisiye edebiyatının geliştirilmesi ve polisiye edebiyata ilginin artırılması, yazarların teşvik edilmesi ve desteklenmesi, mümkün olduğunda profesyonel çıkarlarının resmî düzlemde gözetilip korunması ve diğer ülkelerdeki benzer kuruluşlarla ilişkiler kurarak polisiyemizin uluslararası alanda yerini alabilmesi" amacıyla kurulan Türkiye Polisiye Yazarları Birliği'nin halen başkanlığını yürütüyor ve tam da bu saydıklarımız nedeniyle kendisine, geçtiğimiz haftalarda düzenlenen 9. Kara Hafta İstanbul Festivali'nde 'Polisiye Edebiyatına Katkı Ödülü' takdim edildi. İşte Kavgaz serisi, bu iki ismin ürünü...

Yirmi iki yaşındaki akademi mezunu Komiser Yardımcısı Mutlu Kavgaz ile, geçen yıl yayımlanan Kavgaz: Çantacı romanında tanışmıştık. 1987 yılıydı ve Mutlu Kavgaz, İstanbul Cinayet Büroda göreve başlıyordu. (Mihail Gorbaçov'un da göreve başladığı yıl.) Kavgaz serisi, şimdi de, yakın bir zaman önce yayımlanan Kavgaz: Pilot kitabıyla devam ediyor. Pilot kitabında yıl 1989 ve Komiser Yardımcısı Mutlu Kavgaz, aradan geçen iki yılın ardından artık İstanbul Cinayet Bürosunda daha fazla imtiyaz sahibi. (Mihail Gorbaçov da George Bush ile Soğuk Savaş sonrası yeni yol haritası üzerinde çalışıyor.) Çantacı kitabında olduğu gibi Pilot kitabında da olayların geçtiği dönem bir karakter gibi aktarılıyor; zaten, her iki kitapta da özellikle vurgulandığı gibi Kavgaz serisi, gerçek olaylara dayanıyor. Ve ikinci kitaptan da anlaşılacağı gibi, daha devam edecek gibi görünüyor. (Benzer şekilde, ödülleri de toplamaya devam edebilir; ilk kitapla ilk ödülünü aldı bile! Geçtiğimiz günlerde açıklanan Dünya Kitap Dergisi 'Yılın En İyileri' ödüllerinde, Kavgaz: Çantacı, 'Yılın Telif Polisiye Kitabı' ödülüne değer bulundu.)

Bir başka ödüllü seri de, yakın bir zaman önce çıkan yeni kitabıyla devam ediyor... Elçin Poyrazlar, Komiser Suat Zamir polisiyelerine 2021 tarihli Ecel Çiçekleri romanıyla başlamıştı. (Ki bu ilk kitapla Elçin Poyrazlar da Dünya Kitap Dergisi 'Yılın Telif Polisiye Kitabı' ödülüne sahip yazarlar arasına girdi.) Hemen ertesi yıl, serinin ikinci kitabı Kayıp Yüz yayımlandı. Şimdi de, yeni çıkan Çıplak Kalp romanıyla Komiser Suat Zamir polisiyeleri bir üçleme haline geldi; belki de 'şimdilik' demeliyiz. Poyrazlar da eserlerinde toplumsal konuları irdelemeyi tercih eden yazarlardan, örneğin Komiser Suat Zamir’in üçüncü macerası Çıplak Kalp, “devlet, tarikatlar, çocuklar ve hurafeler ekseninde akan, gerilimi/temposu yüksek bir polisiye…”

Son olarak, ödül kazanmaya yakın isimlerden biri olarak nitelendirebileceğimiz Melih Günaydın'ın da yeni bir polisiyesi yayımlandı yakınlarda. (Ödüller elbette tek başına bir 'gösterge' değiller, yalnızca bu yazının çerçevesi nedeniyle böyle bir ifade kullanıyorum.) Günaydın'ın ikinci romanı BuzlarÇözülünce de, özellikle toplumsal meselelere el atan bir polisiye olarak dikkat çekiyor.