Haftanın Kitabı'nda Ceyhan Usanmaz, Haruki Murakami Sözlüğü'nden bahsediyor.
Murakami kadar geniş bir anlatı evreni kurmuş (“harikalar diyarı” olarak nitelendirenler de var) ve bu kadar geniş bir okur kitlesine ulaşmış (eserleri yaklaşık 50 dile çevrildi) bir yazar söz konusu olunca, okurların ilgileri de farklılaşıp belli noktalarda toplanabiliyor. Örneğin Murakami'nin kedilere olan ilgisine ya da maraton koşuculuğuna "takılan" okurlar, onun eserlerine hep bu çerçevelerden yaklaşabiliyor, her yeni eserinde gözleri hep onlarla ilgili satırları aranıyor... Türkçeye yeni çevrilen Haruki Murakami Sözlüğü, tam da böylesi okurlara hitap eden; ya da, okurları böylesi bir yaklaşıma yönlendirebilecek bir çalışma. İsminin hakkını verecek şekilde a'dan z'ye, Murakami evrenindeki küçük-büyük, önemli-önemsiz demeden neredeyse bütün duraklara uğruyor Haruki Murakami Sözlüğü'nün maddeleri.
Eminim çok geniş bir kitle de –benim gibi– Murakami'yi müzikle, özellikle de cazla ilişkisi çerçevesinde takip ediyordur. Haruki Murakami Sözlüğü'nde de caz ve müziğe şöyle bir özel sayfa ayrılmış: "Murakami, çocukluğundan beri tutkulu bir müzik dinleyicisidir. Özellikle caz onun için felsefi bir şeydir. Burada kastettiğimiz caz, 'bir müzik türü olarak caz'dan ziyade 'doğaçlama düşünce tarzı' olarak değerlendirilebilir. Önemli olan doğaçlama ve ritim hissidir. Murakami’nin yazım tarzı, tam da cazın kendisi gibidir diyebiliriz. Eserlerinde caz şarkıları sembolik olarak da yer alır. Mesela 'Çin’e Yol Alan Yavaş Tekne' adlı öyküsünde 'On a Slow Boat to China'; Karanlıktan Sonra’da 'Five Spot After Dark'; Sınırın Güneyinde, Güneşin Batısında adlı romanda 'South of Border' adlı şarkılar, esere adını verdiği gibi fon müziği olarak da kullanılır. Yine Sahilde Kafka’da 'My Favorite Things', 1Q84’te 'It’s Only a Paper Moon' şarkıları eserin adeta 'tema müziği' olarak işlev görür."
Üstelik yalnızca bu özel sayfa değil, sözlüğü biraz daha karıştırdığımızda Murakami'nin bir işletmeci, bir koleksiyoner ve bir çevirmen olarak da cazla olan yakın ilişkisine dair anekdotlara ulaşmak mümkün. Zaten yazmakla ilgili pek çok şeyi müzikten öğrendiğini söyleyen Murakami'nin eserlerinde caz, öyle kıyıda köşede kalmış bir ayrıntı değildir. Her bir okur, Haruki Murakami Sözlüğü'nü ister baştan sona okusun isterse ilgilendiği maddeler için karıştırsın, yazarın belki çok daha az bilinen özelliklerinin arasında (güzel lahana sarması yaptığı gibi) bir şekilde mutlaka müzikle ve cazla yolu kesişecektir.
Hiroko Dozen, Kunio Namakura
Haruki Murakami Sözlüğü
çev. Ali Volkan Erdemir
Doğan Kitap, 2023, 232 s.
