Ceyhan Usanmaz, Haftanın Kitabı'nda, Henry Miller'ın eserlerinden bölümler, notlarından derlemeler ve mektuplarından kesitlerden içeren Yazmak Üzerine kitabı üzerine konuşuyor.
Bir yazarın, yazmak üzerine yazdıklarını farklı amaçlarla okumak mümkün. Öncelikli okurları, elbette o yazarın yakın takipçileri olacaktır. Kişisel yaşama yönelik merak duygusunun tetiklediği bir ilgiyle karşılanacaktır yazmak üzerine yazdıkları. Bir diğer açıdan eldeki kitap, doğrudan o amaçla yazılmamış olsa bile, bir çeşit "yaratıcı yazarlık" kursu gibi de değerlendirilebilir kimi okurlar tarafından. Bu tercihte de yazarı "sevmek" bir kriter olacaktır hiç kuşkusuz ama eserleri hiç okunmamış olsa bile "takdir edilen" bir yazarın tavsiyelerine de kıymet verilecektir mutlaka. Çünkü söz konusu yazarın yazma rutini, ritmi ya da beslendiği kaynaklara dair anlatımları ilham verici olabilir pekâlâ geleceğin yazarlarına. Daha "soğukkanlı" bir üçüncü yaklaşım da, merkezi rolü metne veren, herhangi bir "çıkar" peşinde olmayan okurlara aittir denebilir. (Üçünün birden ve hatta daha farklı amaçların peşine düşmüş "obur" okurlar da olacaktır hiç kuşkusuz!) Henry Miller'ın, Türkçede yeni yayımlanan Yazmak Üzerine kitabı da böylesi farklı sebeplerle ele alınabilecek bir kitap.
Yazmak Üzerine, Henry Miller'ın eserlerinden bölümler, notlarından derlemeler ve mektuplarından kesitlerden oluşuyor. Söz konusu metinleri okurken, Miller'ın, modern edebiyatın en tartışmalı isimlerinden biri olduğunu akılda tutmakta yarar var. Onun "tavsiyelerine" uymak, dile getirdiklerini kabul edip etmemek elbette okurun elinde; ancak Yazmak Üzerine'nin "muazzam bir yolculuk" vaat ettiği muhakkak.
Örneğin Henry Miller, her zaman yazmak istediğini söylediği o tek kitaba dair düşüncelerini sergilemek üzere, sözü şuradan açıyor: "İnsan hayatta düz, yatay bir yolda ilerlemez; bazen zaman çizelgesinde gösterilen istasyonlarda durmaz; bazen yoldan bütünüyle ayrılır; bazen suyun altına dalar ve bir süreliğine kaybolur ya da havalanıp dik bir yamacın kenarına fırlar. İnsan bazen olduğu yerde dururken de muazzam yolculuklara çıkabilir. Bey dakikalık sürede sıradan birinin ömrü kadar yaşamış insanlar var. Bazı insanlar dünyada kaldıkları zaman zarfında birkaç hayata ancak sığdırılabilecek bir ömür yaşarlar. Bazıları mantar gibi gelişirken, bazıları geriler, kötüye gider. Her insanın hayatının her anında yaşadıkları, sırrına sonsuza dek varılamayacak ve anlatmaya kalkışıldığında asla tükenmeyecek bir kaynaktır. Hiç kimse bütün öyküyü anlatamaz, hayatının ne kadar sınırlı bir parçasını ele almayı seçerse seçsin."
Henry Miller
Yazmak Üzerine
çev. Avi Pardo
Siren Yayınları, 2023, 247 s.
