India McTaggart’ın, Greta Thunberg’in yeni kitabı The Climate Book [İklim Kitabı] vesilesiyle The Telegraph’a yazdığı metnin çevirisini sizlerle paylaşıyoruz.
İklim değişikliği eylemciliğinden “ırkçı” kapitalizme karşı yeni bir aşırı-sol siyasi gündem sunuculuğuna: Yeni Greta Thunberg ile tanışın.
19 yaşındaki İsveçli aktivist, iklim eylemi ve iklim krizi farkındalığını yayma alanındaki uğraşısının yanı sıra, ağırlığını Batı’nın “baskıcı” kapitalist sistemini alt etmeye verdiğini duyurdu.
Londra'daki kitap lansmanında “sistem çapında bir dönüşüm” çağrısında bulunarak dünyanın hâlihazırdaki (yani muktedirler tarafından dikte edilen) “normal”inin iklim çöküşüne sebep olduğunu iddia etti.
Thunberg şunları söyledi: “Bir daha asla normale dönmeyeceğiz, çünkü ‘normal’ zaten bir krizdi. Normal dediğimiz şey insanların ve gezegenin sömürülmesi üzerine kurulmuş aşırı bir sistemdir.
“Sözde küresel Kuzey’in sömürgecilik, emperyalizm, baskı ve soykırım yoluyla servet biriktirmek için belirlediği bu sistem mevcut dünya düzenimizi şekillendirmeye devam ediyor.
Ekonomik büyüme tek önceliğimizse eğer, o zaman şu anda yaşadığımız şey de tam olarak beklediğimiz şey olmalı.”
Geçen Pazar gecesi yeni kitabının lansmanı için Londra’daki Royal Festival Hall’da bulunan Thunberg, daha önce yapmaktan kaçındığı bir şeyi yaptı ve konuşmasında siyasi sulara dalmaya karar verdi.
Hâlâ buradayız işte ve herhangi bir yere gitmeyi de planlamıyoruz. Dünyanın her yerinde gençler ayağa kalkıyor, bu da liderlerimizin yanlış nesle bulaştığını gösteriyor.
Geçen hafta yayımlanan kitap, yazar Naomi Klein, Dünya Sağlık Örgütü başkanı Tedros Adhanom Ghebreyesus ve ekonomist Thomas Piketty dahil çeşitli iklim uzmanlarından yüze yakın katkı içeriyor.
Geçmişte olduğundan daha radikal görünen görüşlerini ifade eden Greta, iklim krizinin “kökleri birkaç kişinin kısa vadeli kȃrlarını maksimize etmek için hem insanları hem de gezegeni sömüren ırkçı, baskıcı sömürücülüğe dayanıyor” diyor.
Bazı insanlar sosyal medyadaki mesajlarında Greta’nın söylemindeki politik vurguya dikkat çekmekte gecikmedi. Kitapları en çok satılan yazarlardan biri sosyal medyada, “Bu, Greta’nın iklim değişikliğiyle hiçbir ilgisi olmayan nedenlerle kapitalizmden nefret ettiğinin kanıtı” dedi.
Amerikalı yazar Michael Shellenberger, Twitter’da, Thunberg’in bahsettiği “tüm kapitalist sistemin” tarihin herhangi bir döneminden daha fazla gıda fazlasına yol açtığını, ortalama insan ömrünü 30’dan 70 yaşa yükselttiğini ve doğal afetlerden toplam ölümlerde de düşüşe yol açtığını yazdı.
Thunberg, BBC muhabiri Samira Ahmed’e gecenin soru-cevap bölümünde “karmaşık sorunlara kolay, sahte çözümler ve günah keçileri sunan faşist hareketlerin gitgide büyüdüğünü ve daha normalleşmiş hâle geldiğini” söyledi.
Ahmed, çözüm yolunun bir şeyleri yasaklayan yasalar yapmak kadar basit olup olmadığını sorduğunda Greta şu yanıtı verdi: “Yapabileceğimiz birçok şey var, ancak mevcut sistemimizde yapabileceğimiz bu şeyleri yaparken, sistem çapında bir dönüşüme ihtiyacımız olduğunu anlamalıyız.Her şeyi değiştirmemiz gerekiyor çünkü şu anda mevcut sistem hem insanlığın hem de medeniyetimizin geleceğiyle çarpışma rotası üzerinde.”
Thunberg, yaklaşmakta olan COP27’yi “yeşil badana” için bir forum olarak nitelendirdi ve toplantıya katılmayacağını söyledi.
İklim değişikliğinin dünya sözcüsü olarak geniş kitlelerce büyük takdir gören Thunberg, 2018’de Birleşmiş Milletler İklim Konferansı’na ilk kez katıldıktan sonra dünya çapında üne kavuşmuştu. O zamanlar 15 yaşında olan Greta, Burada daha fazla eylem ve daha az konuşma olmasını bekliyordum" demişti.
Thunberg, Pazar günkü yapılan soru-cevap oturumunda şunları söyledi: “Birçok nedenden dolayı COP27’ye gitmiyorum, ancak bu yıl sivil topluma ayrılan alan son derece sınırlı.”
6-18 Kasım 2022 tarihleri arasında Mısır’ın Şarm El-Şeyh kentinde gerçekleşecek konferansta (Rishi Sunak da dahil olmak üzere) dünya liderleri gittikçe acilleşen iklim krizini tartışmak üzere bir araya gelecek.
Thunberg, “Elbette iklim konferansının bir turizm merkezinde (hatta bir turist cennetinde – en temel insan haklarının çoğunu ihlal eden bir ülkede) düzenlenmesi gayet sembolik bir durum ve birçok dünya lideri de oraya gidemeyecek kadar meşgul” diyor.
Thunberg, Çarşamba sabahı Twitter hesabında yeni kitabında yer alan siyasi görüşünün kapsamına değinirken, şu mesajı paylaştı:
İklim inkârcıları ve eylem erteleyicileri öylesine çaresizler ve kendilerini o kadar tehdit altında hissediyorlar ki, kendi “alıntılarını” saf yalanlardan ve fantezilerden oluşturuyorlar. Benim kitabımda sistemler ve ideolojiler hakkında söylediklerim ise şunlar:
Kapitalist tüketimciliği ve piyasa ekonomisini evrendeki bilinen tek uygarlığın asıl kâhyaları olarak bırakmak, geçmişe bakıldığında büyük olasılıkla korkunç bir fikir gibi görünecektir. Ancak, sürdürülebilirlik söz konusu olduğunda önceki tüm sistemlerin de başarısız olduğunu unutmayalım. Tıpkı mevcut tüm siyasi ideolojiler (sosyalizm, liberalizm, komünizm, muhafazakârlık, merkezcilik, adını siz koyun) gibi. Bunların hepsi başarısız oldu. Ancak, dürüst olmak gerekirse, bunlardan bazıları kesinlikle diğerlerinden daha başarısız oldu.
Thunberg, gönderisinin yanına kitaptan yukarıdaki alıntının fotoğrafını ekledi ve bunun “sistemler ve ideolojiler” konusundaki kendi görüşü olduğunu söyledi.*
*: Britanya, Kanada ve Avustralya’da faaliyet gösteren muhafazakâr ve sağcı Telegraph Media Groupadlı dev medya kuruluşunun yayınladığı The Telegraph gazetesi, Kasım başında yukarıda çevirisini verdiğimiz makaleyi yayımladı. Makale, ünlü iklim aktivisti Greta Thunberg’in editörlüğünde dünyaca ünlü iklim uzmanının katkılarını ve yorumlarını içeren İklim Kitabı’nın lansman toplantısı konusundaydı. Kitabın tanıtımında Thunberg’in söyledikleri The Telegraph gazetesi yayıncı ve editörlerini biraz ürkütmüşe benziyor. İklim aciliyeti ve iklim adaleti kampanyalarından sonra Greta Thunberg’in artık tavır değiştirerek “aşırı solcu” ve antikapitalist yeni bir politik söylem geliştirdiğinden şikâyet ediyorlar. Oysa bu doğru değil. Greta, dünyada onyıllar önce girişilen ilk iklim eylemlerinden beri ellerde taşınan o müthiş pankartta yazılı sözlerden başkasını söylemiyor aslında: “İklimi Değil, Sistemi Değiştir!”(Sadece The Telegraph yazarı farkında değil!)
Büyük bir kalabalığın heyecanla izlediği kitap lansmanında Greta’nın söylediği ana mesaj da şuydu: “İklim âciliyetinin farkında değiliz ve –işin kötüsü– “farkında olmadığımızın da farkında değiliz.” Telegraph’çıların anlamadıkları tam da bu gibi görünüyor. Ama merak buyurulmasın, biz burdayız ve siz farkına varıncaya kadar da bir yere gitmeye niyetimiz yok” demeye getiriyor genç aktivist. Toplantıdaki konuşmanın videosunun linkini de buraya bırakıyoruz.
Çeviren: Nil Sarrafoğlu
Çeviri editörü: Ömer Madra
