Nesli Tükenmek Üzere Bir Tür: Çöl Yağmur Kurbağası

Virginia: Ebedi Yokoluş / Forever Extinct programına hoş geldiniz.

Çiğdem: Merhaba.

V: İkinci programımızda, nesli tükenme tehlikesi altındaki bir kuş türü olan puffinden bahsetmiştik...

Ç: Hani şu gösterişli gagaları nedeniyle deniz papağanları olarak da anılan renkli dostlarımızdan. Daha pek çok canlı gibi puffinlerin de neslinin tehlike altında olmasının tek nedeni avlanma değil.

Newscientist.com’dan Ruby Prosser Scully’nin haberine göre, bir puffin türü olan Fratercula cirrhata, yani tepeli puffinler, iklim krizi yüzünden hayatlarını kaybediyor.

V: Suların ısınması nedeniyle besin kaynakları yok olduğu için açlıktan ölüyorlar.

Ç: Alaska’daki Aziz Paulus Adası sakinleri, Ekim 2016 ve Ocak 2017 arasında, tepeli puffinler başta olmak üzere 350den fazla deniz kuşunun açlıktan bir deri bir kemik kalmış cansız bedenini sahile vurmuş halde buldu. Araştırmacılar daha binlercesinin ise denizde öldüğünü düşünüyor.

Seattle’daki Washington Üniversitesinden Timothy Jones’un araştırmasına göre ölü kuşların sayısının 3bin ila 9bin olduğu tahmin ediliyor. Bulunan hayvanlar incelendiğinde, herhangi bir enfeksiyona ya da zehirlenme belirtisine rastlanmamış. Jones şöyle yazıyor: “Toplanan hayvanlar bir deri bir kemik kalmıştı, bu da gösteriyor ki ölüm nedeni açlık.”

Şimdi Alaska’dan Güney Afrika’ya, kuşlardan amfibiklere, yani hem karada hem suda hareket ve yaşam yeteneğine sahip canlılara geçiyoruz.

V: Bugünkü dostumuz Breviceo macrops, başka bir deyişle çöl yağmur kurbağası. Amfibik bir canlı olmasına karşın yüzemiyor. Bu kurbağanın kalın ve güçlü bacakları var; bu şekilde çukur kazıp kendini gömüyor.

Ç: Bu pörtlek gözlü, basık burunlu, kısa bacaklı, tombul dostumuzun sarımsı-kahverengi bir rengi var. Vücudunun alt tarafındaki deri o kadar şeffaf ki iç organları görülebiliyor. Boyu dört ila altı santimetre, yani bir kibrit kutusu kadar, ha var ha yok. Gececil olan dostumuz solucanlarla ve küçük böceklerle besleniyor.

V: Ve sesi de şöyle: https://youtu.be/drkVaBWd0oY

Ç: Üzerine basılmış bir oyuncak gibi, değil mi?

Ç: Çöl yağmur kurbağaları, deniz ile kum tepeciklerinin arasında kalan dar bir alanda yaşıyor. Daha çok Namibya ve Güney Afrika’da görülen dostlarımız, 2016’dan bu yana IUCN’in nesli tehlike altındaki türler listesinde yer alıyor.

V: Peki bu canlı neden nesli tükenen türler arasında yer alıyor?

Ç: Bu kurbağacığa 2000 km²den az, dahası bölünmüş bir doğal yaşam alanı kalmış durumda ve bu alan açık elmas madenciliği, yol yapım çalışmaları ve insanların yerleşim alanı açma faaliyetleri yüzünden giderek daralıyor.

Dostumuzun doğal yaşam alanını korumak için herhangi bir önlem alınmış değil. Halbuki türün yok edilmesini önlemek için yaşam alanında bütüncül bir koruma sağlamanın şart olduğu belirtiliyor.

V: Bugünkü ufak dostumuzun üzücü hikayesi böyle.

Ç: Geçtiğimiz haftalarda bize bir soru geldi: Nesilleri tehlike altındaki canlılar biyoteknoloji ile çoğaltılamaz mı diye sordular. Bu iyi niyetli bir öneri olmasına karşın sorunu çözmede yeterli bir yaklaşım değil.

Daha önce de belirttiğimiz gibi, bir türün neslinin tükenmesi durumunda, onunla birlikte var olan bütün ekosistem bundan etkileniyor. Bir canlının neslinin tükenmesi zincirleme bir etkileşim yaratıyor ve etrafındaki canlı-cansız tüm yaşamı etkiliyor. Yani bu durumda yapılması gereken yalnızca bireylerin varlığını sağlamak değil, onları yaşam alanları ve ekosistemleriyle birlikte yaşatmak.

Yaşamın birlikte var olduğunu ve birlikte daha güzel olduğunu yeniden hatırladığımız günleri bir an önce görmek dileğimizle!

V: Kapatmadan önce, yorumları için Özge Çelik’e, Açık Radyo’ya ve dinlediğiniz için size teşekkür ediyoruz.

Programın illüstrasyonlarını sosyal medyada paylaşacağız. Bize Instagram ve Facebook’tan ve [email protected] adresinden ulaşabilirsiniz.

V: Bugünkü şarkımız Paolo Conte’den Gli Impermeabili (Yağmurluk) ve bu şarkımızı bugünkü dostumuza adıyoruz.

V: Ben Virginia Elena Patrone,

Ç: Ben Çiğdem Fidan.

V&Ç: Gezegendeki her şey! Çok güzelsiniz ve sizi seviyoruz!

Kaynaklar:

• www.newscientist.com/article/2204764-hundreds-of-puffins-are-starving-to-death-because-of-climate-change/amp/?__twitter_impression=true

• nc.iucnredlist.org/redlist/amazing-species/breviceps-macrops/pdfs/original/breviceps-macrops.pdf

• www.wikizero.biz/index.php?q=aHR0cHM6Ly9lbi53aWtpcGVkaWEub3JnL3dpa2kvRGVzZXJ0X3JhaW5fZnJvZw