Güney And Geyiği: Dünya üzerinde 1500 bireyi kalan türün nesli tehlikede

V: Ebedi Yokoluş / Forever Extinct programına hoş geldiniz.

Ç: Merhaba.

V: Bugünkü dostumuzun hikayesine geçmeden önce türlerin yok oluşu ve çevre ile ilgili birkaç habere göz atalım istiyoruz.

Ç: Nadiren de olsa iyi haberlere rastlıyoruz ve bugün iki tane birden iyi haberimiz var.

Ç: İlk haberimiz, Chichibu Yaken, yani vahşi köpek olarak da anılan Japon kurdu ile ilgili. Bu dostumuzun neslinin 1912’de sona eren Meiji döneminde tükendiğine inanılıyordu. Bu kurtlar, Japon kültüründe kutsal sayılan hayvanlardan biri. Chichibu bölgesinde bu kurda büyük saygı duyuluyor ve hatta birçok tapınak bu hayvana adanıyor. Soyu tükendiğine inanılan bu hayvan, yeniden ilgiyi üzerine çekmeye başladı çünkü kimileri bu hayvanın seslerini duyduklarını, kimileri de izlerine rastladıklarını söylüyorlar.

V: Yani belki de nesli tamamen tükenmemiş olabilir.

Ç: Bu söylentiler nedeniyle birçok meraklı, bu hayvanların Chichibu Tama Kai Ulusal Parkı’ndaki varlığını kanıtlamaya çalışıyor, bu sebeple parka yerleştirilen kameralardan birinin bu hayvanın silik de olsa bir fotoğrafını yakalamayı başardığı söyleniyor.

V: İkinci haberimiz ise Guam rail, Guam su tavuğu olarak anılan bir kuşla ilgili. Bu oldukça ilginç bir kuş çünkü uçamıyor, öte yandan çok hızlı koşabiliyor.

Ç: Bu kuşlar tükenmenin eşiğinden bir koruma programı sayesinde döndürüldü. Guam su tavukları, yerliler tarafından avlanıyorlardı ancak Japon istilasıyla birlikte ülkeye gelen yılanlar yüzünden nesilleri tükenme eşiğine geldi. Neyse ki, bu dostumuza şu anda Rota ve Kokos Adalarında rastlamak mümkün.

V: Şimdi gelelim bugünkü dostumuza.

Ç: Bugünkü dostumuz, Şili’nin resmi devlet armasında da yer alan, zarafet ve dayanıklılığı temsil eden Güney And geyiği.

Güney Amerika’nın And dağlarını mesken edinen And geyikleri Kuzey ve Güney And geyikleri olmak üzere iki alt türe ayrılıyorlar. Kuzey And geyikleri, Peru, Batı Bolivya ve Kuzey Şili’de yaşarken, Güney And geyikleri Arjantin ve Şili’nin dağlarında yaşıyorlar.

V: Güney And geyikleri, huemul olarak da biliniyorlar. Bilimsel adları Hippocamelus bisulcus.

Ç: Dostumuzun fiziksel özelliklerine bakacak olursak, bacaklarının kısa, vücutlarının tombul olduğunu görüyoruz. Vücut uzunlukları 140 ila 165 cm arasında, omuz yüksekliği 78 ila 90 cm arasında, ağırlığı ise 45 ila 65 kg arasında değişiyor. Postlarının rengi bej-kahverengi. Kulakları biraz büyükçe, dolayısıyla eşek kulağı gibi olduğu söyleniyor. Yalnızca erkeklerin boynuzları var, o da tek çatallı oluyor.

V: Yabanda ortalama 14 yıl yaşayabiliyorlar.

Ç: Bölgelerine sıkı sıkıya bağlı değiller, erkeklerin nadiren dövüştüğü görülüyor. Genellikle ya yalnız geziyorlar ya da 2 ila 5 bireyin olduğu topluluklar halinde. Bu dostumuz engebeli, dağlık bölgeleri seviyor, yılın tamamını 1300 ila 1700 metre arasında geçiriyor. En sevdikleri yaşam alanları, uçurum kenarları, dağ çayırları ve ormanlar.

V: Neler yediğine bakacak olursak: ağaç yaprakları, ağaçların genç sürgünleri ve bazı otlarla besleniyorlar.

Ç: IUCN’in kırmızı listesine göre bu dostumuzun nesli ‘tehlikede’. Bir zamanlar yaşam alanları Andlar ve Patagonya’ya kadar uzanırken şu anda yalnızca Arjantin ve Şili’de görülüyorlar.

Dostumuzun neslinin tehlike altında olmasının başlıca nedenleri, tahmin edebileceğiniz gibi yine insan eliyle yaratılan unsurlar. Geçmişte aşırı avlanılmışlardı, günümüzde ise insanlar evcil koyunlarını bu geyiklerin çayırlarında otlattıkları için yiyecek sıkıntısı çekiyorlar; bu çayırların tarım alanlarına çevrilmesi, yapılaşma ve kerestecilik faaliyetleri dolayısıyla da yaşam alanları günbegün yok oluyor.

V: Kaçak avcılık günümüzde de maalesef devam ediyor çünkü bunlara karşı çıkarılan yasalar çok yetersiz kalıyor.

Ç: Bugün küçük küçük topluluklar olarak dağınık halde yaşıyorlar ve kalan birey sayısının 1500’ün altında olduğu düşünülüyor.

V: Dinlediğiniz için çok teşekkür ediyoruz.

Programın illüstrasyonlarını sosyal medyada paylaşacağız. Bize Instagram ve Facebook’tan ulaşabilirsiniz.

V: Bugünkü şarkımız Şilili bir folk müziği sanatçısı olan Violeta Parra’dan La Jardinera ve bu şarkımızı bugünkü dostumuza adıyoruz. 

V: Ben Virginia Elena Patrone,

Ç: Ben Çiğdem Fidan.

V&Ç: Gezegendeki her şey! Çok güzelsiniz ve sizi seviyoruz!

Kaynaklar:

• https://www.iucnredlist.org/species/10054/22158895
• http://www.ultimateungulate.com/Artiodactyla/Hippocamelus_bisulcus.html
• https://www.ilsecoloxix.it/animal-house/2020/01/20/news/il-rallo-di-guam-e-risorto-dall-estinzione-e-torna-a-sfidare-la-sorte-1.38357214
• https://www.lastampa.it/la-zampa/altri-animali/2019/10/24/news/il-lupo-giapponese-estinto-da-cento-anni-torna-a-far-parlare-di-se-1.37780787