"Özel" bir kitap İlk. Öncelikle, Pangea Kitaplığı kapsamında yayımlanan ilk öykü kitabı ve ilk öykü seçkisi olması nedeniyle.
"Bir zamanlar tüm kıtalar bir aradaydı ve bu kıtanın adı Pangea’ydı." İthaki Yayınları da, yaklaşık iki yıl önce, Türkçe edebiyatın alternatif türlerini (yerli bilimkurguyu, fantastiği, korkuyu, polisiyeyi ve alt türlerini) bir araya getirme hedefiyle başlamıştı Pangea Kitaplığı’na. İki yıl içinde düzenli bir yayın programıyla, bugünlerde Pangea Kitaplığı'nın 14. kitabı olarak yayımlandı İlk.
"Özel" bir kitap İlk. Öncelikle, Pangea Kitaplığı kapsamında yayımlanan ilk öykü kitabı ve ilk öykü seçkisi olması nedeniyle. Ama daha da önemlisi, hem bilimkurgu alanında uzun zamandır eser veren isimleri hem de türe yabancı ama edebiyatta deneyimli yazarları yan yana getiriyor oluşuyla. Bu özelliğiyle, bilimkurgunun etki alanının genişlemesine katkı sağlayacaktır hiç kuşkusuz.
"Başlangıç" temalı 21 öykünün yer aldığı seçkide, ağırlığın distopik anlatılarda olduğunu söyleyebiliriz; belki de içinde bulunduğumuz koşullarda/dönemde daha farklı bir sonuç beklenemezdi zaten. Hatta, Bülent Somay'ın sunuş yazısı da bu atmosfere uygun olarak distopik başlıyor. Bilimkurgu türüne ilişkin karamsarlığını dile getiriyor öncelikle Somay: "1982-92 arasında sırasıyla Dick, Herbert, Heinlein ve Asimov ölmüş, Clarke ve Pohl kendilerini tekrarlamak dışında bir şey yapmaz olmuşlardı. Yani ‘klasik’ kuşak yoktu artık (Dick ne kadar ‘klasik’ sayılırsa). Le Guin 1980’lerin sonlarından itibaren neredeyse tamamen fantaziye göçmüş, Harlan Ellison da (ki zaten az yazan biriydi) piyasadan çekilmişti. 1980’lerin parlak akımı cyberpunk (aslında neredeyse tek başına William Gibson), teknoloji tarafından hızla yakalandığı için kısa ömürlü olmuştu. ‘Yeni’ diyebileceğimiz kuşak, Bear, Benford, Brin ve Card, ‘klasiklerin’ yerini dolduramayacak kadar deneysel, 1960’ların radikal yeni kuşağının pırıltısını sürdüremeyecek kadar yumuşak başlı çıktılar. Bilimkurguya yepyeni ve hicivli bir boyut getiren Douglas Adams çok erken öldü. (...) Aynı dönemde Türkiye’de yazılan bilimkurgu hakkında da sürekli şikâyet eden, mızmızlanan biriydim. Emin olun siz de bir editör olsanız ve her ay elinize gelen onlarca dosyaya makul cevaplar vermeye çalışsanız, söylenip dururdunuz." Fakat böylesi kara kehanetlerle bir ümitsizlik havası yaymanın affedilir gibi olmadığını dile getirerek tamamlıyor yazısını: "Nitekim zaman gene beni haksız çıkardı ve Türkçeyi Türkçe gibi kullanan, klasik şablonların değil günümüzün sorunlarıyla ve temalarıyla haşır neşir olan yeni bir kuşak ortaya çıkmaya başladı ve durdurulması da mümkün görünmüyor."
Somay'ın da dikkat çektiği gibi, bilimkurgu alanında anlamlı bir hareketlenmenin varlığını hissetmemek mümkün değil gerçekten de. Çeviri kitapların gün geçtikçe artması ve öne çıkan kitapları kısa zaman içerisinde Türkçede de okuma imkânı bulmamız, Türkiye'den yeni isimlerle tanışmamız, İlk gibi derlemeler bir yana, geçen yıllar içinde bir bilimkurgu kütüphanesine kavuşmamız ise bu doğrultuda başlı başına bir gösterge. (Buna vesile olanlara bir kez daha teşekkür etmemiz lazım ve Özgen Berkol Doğan'ı da bir kez daha anmak...) Bilimkurgu, fantastik ve korku edebiyatı alanlarında Türkiye’de yayımlanmış eserlerin tümünü ve mümkün olduğunca diğer dillerdeki eserleri edinerek; bu eserlerle, bu eserlere ulaşmak isteyen okuyucuları buluşturmak amacıyla 2012 sonunda kurulan Özgen Berkol Doğan Bilimkurgu Kütüphanesi, birçok etkinliğe ev sahipliği yapmasıyla da ön plana çıkıyor. Bunlardan biri de, düzenli olarak gerçekleştirdikleri "Perşembe Söyleşileri." Ve bu haftaki "Perşembe Söyleşileri"nin konukları, İlk'in yazarlarından Afşin Kum, Arzu Uçar, Burak Albayrak, Feyza Hepçilingirler ve Müfit Özdeş olacak. 15 Nisan'da saat 20:00'da kütüphanenin YouTube kanalından canlı olarak yayımlanacak söyleşide, kitabın yazarlarıyla hem öyküleri hem de yerli bilimkurgu edebiyatının dünü, bugünü, yarını ele alınacak ve Türkiye'de bilimkurgu alanında eser üretmenin ne anlama geldiği tartışılacakmış.
Bu arada, İlk seçkisinde yer alan tüm yazarların (Afşin Kum, Arzu Uçar, Aşkın Güngör, Burak Albayrak, Cem Akaş, Çağrı Mert Bakırcı, Feyza Hepçilingirler, Fuat Sevimay, İsmail Yamanol, Kadire Bozkurt, Mehmet Berk Yaltırık, Murat S. Dural, Müfit Özdeş, Onur Çalı, Onur Güzeldiyar, Öznur Babur, Pınar Duman, Selim Bektaş, Selim Erdoğan, Tuğrul Sultanzade, Volkan Yalçın) telif gelirlerini Özgen Berkol Doğan Bilimkurgu Kütüphanesi'ne bağışladıklarını da son bir not olarak hatırlatmış olalım. Türkiye’nin ilk bilimkurgu kütüphanesiyle Pangea'nın İlk'ini bir araya getiren proje, umarız başka projelere de ilham kaynağı olur ve tek olarak anılmazlar!
İLK
yay. haz. Burak Albayrak
İthaki Yayınları, 2021, 248 s.
