“İflah olmaz bir polemikçi” olarak nitelendirilen Teodor Kasap , mizahi yönü kuvvetli ve son derece muhalif tavırlara sahip olmasıyla da başına büyük belalar açmakta çok gecikmez!
1835 Kayseri doğumlu Teodor Kasap (Theodoros Serafim Kasapis), 19. yüzyıl Osmanlı entelektüelleri arasında oldukça ilginç bir isim. Çıkardığı gazete ve dergilerle dönemin İstanbul hayatına dair önemli bir arşiv oluşmasını sağlamış, ayrıca söz konusu yayınları çok dilli çıkardığından, dönemin yabancı ve gayrimüslim matbuat hayatına ilişkin çarpıcı bilgiler edinmeyi de mümkün kılmış.
“İflah olmaz bir polemikçi” olarak nitelendirilen Teodor Kasap , mizahi yönü kuvvetli ve son derece muhalif tavırlara sahip olmasıyla da başına büyük belalar açmakta çok gecikmez! Bir süre Avrupa’da yaşayan Teodor Kasap, affedilip ülkeye geri dönmesine izin verilmesinin ardından saray kütüphanecisi olarak çalışmaya başlar. 5 Haziran 1897’deki ölümüne kadar da bu görevde kalmış.
Teodor Kasap’ın Avrupa yılları aslında çok daha öncesinde başlıyor. Bir rivayete göre İstanbul’a, bir başka rivayete göre ise İzmir’e gelen bir Fransız zabiti, genç Teodor Kasap’ın Fransızca çalıştığını görünce onunla ilgilenir. Öğrenimine katkıda bulunmak amacıyla onu yanında Paris’e götürür. Lise imtihanını orada veren, Sorbonne Üniversitesi’ne girdiği belirtilen Teodor Kasap’ın ‘yetişmesindeki’ en büyük pay ise, ünlü yazar Alexander Dumas olur. Fransa’da bulunduğu 6-7 yıl içinde Dumas’nın kâtipliğini yapar, hatta o dönem sürgündeki Namık Kemal’le tanışır...
Bu ‘altyapı’yla döndüğü İstanbul’da Fransızca hocalığına başlar ama daha da önemlisi Dumas gibi, Moliére gibi isimlerin eserlerini çevirir. Daha doğrusu, metinlerde birtakım değişiklikler yaparak çevirir; dolayısıyla, yaptıklarına bir çeviriden ziyade birer adaptasyon demek daha doğru... Mesela Moliére’in ünlü Cimri eserinden uyarladığı Pinti Hamit oyununda kadrolar değişmiştir ya da yine Moliére’in Scanarella’sını bir ortaoyunu tarzında uyarlayarak ortaya İşkilli Memo’yu çıkarmış.
İşte, yayına –Açık Radyo dinleyicilerinin yabancı olmadığı– Seval Şahin’in hazırladığı 'Oyunlar' derlemesinde, yukarıda adını andığımız bu iki eser dışında, kitap halinde yayımlanmamış, dergilerin sayfaları arasında kalan oyunları da yer alıyor Teodor Kasap’ın. Yukarıda hem Teodor Kasap’ın hayat hikâyesi hem de eserleriyle ilgili bilgilerin ayrıntıları da, Seval Şahin’in kapsamlı giriş yazısında...
OYUNLAR
Teodor Kasap
İstos Yayın, 2019, 243 s.
