Derya Gürses Tarbuck, Remzi Demir ile bilim tarihinde güncel sorular üzerine konuştu. Demir'le birlikte "Bilim Ne İmiş?" ve "Felsefe Ne İmiş?" üst başlıklı kitap serisinin derleyenlerinden İnan Kalaycıoğulları'nın iki kitap üzerine yazdıklarını paylaşıyoruz.
Bilim Ne İmiş?
Bilim Ne İmiş?” Devrimler Çağında Bilim Antolojisi, 1908-1938 yılları arasındaki süreçte akademik ve popüler dergilerde yayımlanmış “ilim” ve “fen” (yani bilim) ile ilgili makalelerden tertip edilmiş bir seçkidir.
Seçkinin iki temel maksadı bulunmaktadır:
Söz konusu döneme damgasını vuran bilim yazarlarının belirlenmesi ve yaymak istedikleri ‘bilim algısı’nın ortaya konması.
Burada takdim ettiğimiz bilim metinlerinin bir kısmı Arap harfleri ile bir kısmı ise Latin harfleriyle basılmış makalelerdir; bir birliğin sağlanması düşüncesiyle hepsi Latin harflerine (Yeni Türk Alfabesi’ne) aktarılmış ve okuyucu sayısını artırmak kaygısıyla güncelleştirilmiştir. “Güncelleştirme”, yani metinleri “günümüzde anlaşılacak bir Türkçe ile yenileme işlemi” esnasında aşırıya kaçılmamış ve bugün ifade edilmesi güç bazı kavramlar ve deyişler korunmaya gayret edilmiştir; çünkü öyle umut ediyoruz ki özellikle bu döneme yönelik kitaplar ve makaleler üzerinde yapılacak bu türden “güncelleştirme çalışmaları”, öteden beri süregelmekte olan lisan tartışmalarına da bir son verecek ve “geçmişin dili” ile ‘günümüzün dili’ni sentezleyecek yeni bir dilsel oluşumun da yolunu açacaktır.
Bilim Ne İmiş?, dört bölümden oluşmuştur: Birinci bölüm “Yeni Bilim Algısı”, ikinci bölüm “Bilim ve Diğer Bilgi Türleri”, üçüncü bölüm “Bilim Kurumları” ve nihayet dördüncü bölüm ise “Matbuat Tartışmaları” başlığını taşımaktadır.
Yazarları, söz konusu dönemin önde gelen aydınları ve bilginleridir: Ziya Gökalp, Sâtı Bey, Salih Zeki, Mustafa Şekip Tunç, Mehmed Halid, Mehmed Emin Erişirgil, Halil Nimetullah, Ali Rıza, Galip Ata Ataç, Mehmed Celal, Mustafa Nermi, Hâtemî Senîh, Mehmed İzzet, Köprülüzade Mehmed Fuad, Sabiha Zekeriya Sertel, Necmettin Sadık ve Kazım Şinasi.
Seçkiye giren makaleler bir bütün halinde incelendiğinde, Devrimler Çağı’nda (1908-1938) teşekkül eden ‘Yeni Bilim Anlayışı’nın kabataslak da olsa temel unsurlarının anlaşılması mümkün olmaktadır.
Künye:
Bilim ne İmiş?
Devrimler Çağında Bilim Antolojisi (1908-1938)
Derleyenler: Remzi Demir, İnan Kalaycıoğulları
Nobel Akademik Yayıncılık, 2022, 264 s.
Felsefe Ne İmiş?
Felsefe Ne İmiş? Devrimler Çağında Felsefe Antolojisi, 1908-1938 yılları arasındaki süreçte akademik ve popüler dergilerde yayımlanmış felsefe ile ilgili makalelerden tertip edilmiş bir seçkidir.
Seçkinin iki temel maksadı bulunmaktadır:
Söz konusu döneme damgasını vuran felsefe yazarlarının belirlenmesi ve yaymak istedikleri ‘felsefe algısı’nın ortaya konması.
Böylece, öyle tahmin ediyoruz ki 20. yüzyılın ilk çeyreğinde Türk matbuatının felsefeye bakışı ana-hatlarıyla gösterilmiş olacaktır.
Felsefe Ne İmiş?, dört bölümden oluşmuştur: Birinci bölüm “Felsefe Nedir?”, ikinci bölüm “Türkiye’de Felsefe”, üçüncü bölüm “Felsefî Düşünceler” ve nihayet dördüncü bölüm ise “Filozoflar” başlığını taşımaktadır.
Yazarları, söz konusu dönemin önde gelen aydınları ve bilginleridir: Ziya Gökalp, Salih Zeki, Halide Edib (Adıvar), Mehmed Emin Erişirgil, Mustafa Şekib Tunç, Orhan Sadeddin, Mehmed İzzet, Mehmed Servet, Hilmi Ziya Ülken, Şerefeddin Yaltkaya, Köprülüzâde Mehmed Fuâd, Mustafa Rahmi Balaban, Necmeddin Sadık ve Ernst von Aster.
Umarız ki bu seçki, önümüzdeki yıllarda yapılacak bu türden düşünsel derlemeler için bir örnek olacaktır.
Künye:
Felsefe Ne İmiş?
Devrimler Çağında Bilim Antolojisi (1908-1938)
Derleyenler: Remzi Demir, İnan Kalaycıoğulları
Nobel Akademik Yayıncılık, 2022, 264 s.
