1 Haziran 2006Emine Özcan
İstanbul'da, Beyoğlu, İstiklal Caddesi'nde trilyonluk Çin granitleri, Adalet ve Kalkınma Partili (AKP) İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş'ın isteğiyle sökülüp, yerine aynı firma tarafından "Türk graniti" döşeniyor.Neredeyse her gün çalışmaların yoğun olarak yapıldığı Galatasaray Lisesi önünden geçerken firma temsilcilerine şikayetlerini ileten Beyoğlulu kalabalıkla karşılaşmak olası. Semtin sakinleri de durumdan rahatsız.Çalışmaları yürüten Güryapı İnşaat Firması'nın halka ilişkiler temsilcisi Gülcan Arda, "İlk proje herkes için kötü bir deneyim oldu. Biz hatamızı çok dikkatli bir şekilde telafi ediyoruz" diyor. Ancak çalışmanın ihalesiz, aynı firma tarafından yürütülmesi de tartışma konusu. Şehir Plancıları Odası (ŞPO) İstanbul Şubesi'nden Göktay Gülbahçe "Sorun taşlar; işçilik değil. Sorun kentsel bir planlamanın hiç kimseye sorulmadan, katılımsız yapılması. O yüzden bu proje de başarısız olur" dedi.Mimarlar Odası İstanbul Şubesi'nden Mimar Mücella Yapıcı, "Beyoğlu'nun korunmak zorunda olan, kendine has mimari bir yapısı var. Ancak bu projeyle tüm özgünlüğü yok ediliyor. Ortada tasarım yok. Tüm detaylar hatalı" diyor.Beyoğlu Eğlence Yerleri Derneği (BEYDER) Genel Sekreteri Tahir Berrak, talep ettikleri halde projeye dahil edilmediklerini ifade etti. Berrak ayrıca, yaptıkları araştırmaya göre, esnafın çalışma dönemi boyunca mali zararının yüzde 60'ın üzerinde olduğunu söyledi.Yapıcı: Beyoğlu, Beyoğlu olalı böyle eziyet görmedi Mimar Yapıcı, "Toptaş'ın 'İstanbul ipekten bir kumaştır. Herkes ipek kumaş dikemez' sözünün gereği yapılmadı" dedi.Yapıcı, Beyoğlu'nun yıllardır kendine has bir mimarisinin olduğunun görmezden gelindiğini, çünkü tasarımdan karar alma aşamasına kadar her şeyin yanlış yapıldığını savunuyor."Topbaş Venedik'i mi örnek alıyor?" Yapıcıya göre bu hatalar şöyle:* İstiklal'deki binaların cephelerinde ince, kıvrımlı işlemeler vardır. Seçilen taşların ebatları bu naiflikle uzaktan yakından bağdaşmıyor.* Tretuarlar kaldırıldı. Halbuki tretuarlar caddeyle binaları birbirinden ayıran, binaların belirginleşmesine neden olan paspartuyu oluşturuyordu.* Her iki taşın da cinsi yanlış. Bu taşlar su geçirmez taşlar. O yüzden ilk yağmurda İstiklal tarihinde ilk kez dereler oluştu. Drenaj yok. Manhattan'ı örnek alan Topbaş, Venedik'i de mi örnek alıyor?* Yolların birbiriyle geçişi yok. Birleşme noktalarındaki seviye farklılıkları insanların takılıp düşmesine neden oluyor. Kanalizasyon kapakları"Hatalı iş aynı müteahhide veriliyorsa o iş karışıktır" İstiklal Caddesi'ne Çin granitini döşeyen firma Güryapı'nın denetiminde olan taşeron bir firmaydı. Yapıcı, hatalı olan işin aynı firmaya verilmesine anlam veremiyor."Bu durum salonunuzu hatalı yapan iç mimara, yazlığınızı bedava dekore ettirmeniz anlamına gelir. Bunun akıllıca olmayacağınıysa herkes bilir. O yüzden yeni projenin de aynı firmaya verilmesinin ardında açıklanmayan başka sebepler olmalı."Yapıcı kentsel tasarımın ince ince düşünülmesi gerekilen, konu uzmanlarına danışılması gereken bir iş olduğunu, ilk projede mimarın olmadığını Topbaş'ın açıkladığını, şu anda da mimarlara sorulmadığını söylüyor."Belediyeler kamuya hizmet etmek zorunda. Durum o kadar vahim ki kamusal alanı kamu idaresinden korumamız gerekecek." BEYDER: Bize sormadılar Beyoğlu'nun eğlence yeri işletmecilerinin kurduğu sivil bir dernek olan BEYDER'in genel sekreteri Berrak binaet'e yaptığı değerlendirmede "Biz sadece sektör derneği değiliz. Beyoğlu'ndaki ve giderek tüm İstanbul'daki yaşam kalitesinin yükseltilmesi için aktif olarak çalışmayı amaçlıyoruz. İstiklal Caddesi'ne de bu açıdan bakıyoruz" dedi.Berrak, ilk ve ikinci projede BEYDER'in talep etmesine rağmen fikirlerinin alınmadığı söyledi. "Derneğimizden bir denetçinin çalışmalarda hazır bulunmasını çok istedik" diyen Berrak, sivil toplum örgütlerinin (STK) kentsel planlamadaki öneminin altını çizdi."Esnaf zorda" Berrak, "Hafta sonu üç milyon insan İstiklal Caddesi'nde yürüyordu eskiden. Şimdi esnaf çok zorluk çekiyor. Araştırmalarımıza göre mali zararları geçen seneye göre yüzde 60'ın üstünde" diyor.Yeni çalışmanın eskisine göre daha olumlu olduğunu söyleyen Berrak, küçük makinelerle lokal çalışmalar yapıldığını, hava şartlarının olumlu olmasının da çalışmaları olumlu etkilediğini gözlemlediğini söylüyor.Gülbahçe: Yeni proje de kalıcı olmayacak Şehir plancı Gülbahçe, taş döşeme işinin ihalesiz verildiğini ve diğer bilgilerin gizlenildiğini söylüyor. Ama Gülbahçe'ye göre en önemli sorun katılımın olmaması. Öyle ki Gülbahçe "Yaşayan proje katılımla sağlanır. O yüzden yeni proje de kalıcı olmaz" diyor."Kimlere sorulmalıydı?" sorusuna Gülbahçe'nin yanıtı şöyle:"Özellikle kullanıcılara sorulmalıydı. Önemli olan kullanıcının bu işe sahip çıkması. Onları sevebileceği bir iş yapmak. Esnafa, STK'lere, meslek odalarına ve uzmanlara sorulmalıydı."Gülbahçe "İlk çalışmayı hata olarak tanımlıyorlar. Ancak ikinci çalışma da katılım olmadığı için hatalı. Ayrıca kamunun kaybı incelenmeli. Söylenildiği gibi zararın kamudan karşılanmayacağından emin olamıyoruz" dedi.Güryapı: Herkes için kötü bir deneyimdi Güryapı, artık çalışma yerinde halkla ilişkiler görevlisi bulunduruyor. Ayrıca işçilerin denetimini sağlayan mimar ve mühendisler de görev başında. Halkla ilişkiler görevlisi Arda'yla da çalışma alanında karşılaşıyoruz. Arda, ilk çalışmanın olumsuzluklarını aktarıyor:"Çalışma kış mevsimine denk gelmişti. Ayrıca işçilik denetim olmadığı için kötü oldu ve taşlar da İstiklal'in altyapısına uygun değildi. Bu yüzden taşlar kırıldı."Bu olumsuzlukların neden geç fark edildiğine ilişkin olarak Arda, "bu Büyükşehir Belediyesi'yle firma arasında bir durum. Sanırım. Topbaş bitince görmek istedi" dedi.İstiklal'e Türk, ara sokaklara Çin graniti Yeni çalışmaya halkın, özellikle esnafın nasıl tepki gösterdiğine ilişkin Arda'nın verdiği cevap ilginç. Arda, insanların tepkili olduğunu, ancak bire bir konuştuklarında ikna olduklarını söylüyor. Esnafsa durumdan memnun çünkü "küçük ricalarla" kapılarının önlerinde düzenlenmesi gereken yerleri firmaya yaptırıyor.Arda, Türk granitlerinin sadece İstiklal Caddesi'ne döşeneceğini, ara sokaklara Çin granitinin döşenmeye devam edeceğini söyledi. Ara sokaklarla Güryapı'nın taşeron firması ilgileniyor. Yüklenici firmaya ayrıca bir para ödenmeyecek. Ancak, Güryapı cadde için 4 milyon 650 bin YTL, taşeron firma, yani Güçlü Peyzaj, ara sokaklar için 8 milyon 5 yüz bin YTL almıştı. (EZÖ/TK)
