İşte yaratıcılık ve yenilikçilik - I

Yenilikçilik ve yaratıcılık ne demektir? Yaratıcılığı ne sağlar? Kafanızda neler var ancak şirketinde olanlar kafanızdakiler ile aynı paralelde mi?Kelimeler çok kolay telaffuz edilebiliyor ancak tanımlamalar aynı kolaylıkta değil. ''Yaratıcılık'' alışılmamış fikirlerin yaratılması süreci ve yenilikçilik de bu alışılmamış (ya da tuhaf diyelim) fikirlerin elle tutulur ve yararlı şeylere dönüştürülmesi sürecidir. Yaratıcılık sıfırdan hareket ile elde edilir, yenilikçilik ise sıfırdan geleni pratik ürün ve hizmet haline dönüştürür.Yenilikçilik taşımayan yaratıcılık amaçsızken yaratıcılık taşımayan yenilikçilik de kısırdır.Nadiren bir insan, bir heykeltraş ya da besteciden bahsetmiyoruz tabii, hayatının amacını saf yaratıcılık felsefesi üzerine kurar. İş idaresi konusunda da zaten yaratıcılık devrimcilik anlamını üstlenen bir yaklaşım değildir. Temel amaçlar olan yatırım kazancını maksimize etmek, pazar payını arttırmak, düzenli büyümeyi sağlamak ve benzeri tanımlamalar yeni yaklaşımlarında hedefleridir. Bundan yola çıkarak abartılmış yaratıcılığın pratikte zarar verebileceği, her denenmemiş fikrin yaratıcılık olmayacağı, sadece değişiklik yapmış olmak için yapılmış ve planlanmamış değişikliklerin akılsızlık olacağı da son derece açıktır. Başparmak kuralı (bu maalesef özellikle İngilizce eğitim almış insanlara yapışan bir tanımlama ama çok işe yaradığı için kurtulmak istemiyor insan - ampirik, yani akılda hemen tutulup ilk başvurulacak kural anlamı taşıyor) bize eski ve büyük şirketlerde yaratıcı ve yenilikçi iş idaresinin yeni ve küçük şirketlere göre daha zor olduğunu gösteriyor. Ben mümkün olduğu kadar yeni ve küçüklere ayıracağım vaktimi.

Hızlı büyüme sürecine girmiş ve henüz kurulma aşamasını tamamıyla geçmemiş her şirket potansiyel bir yaratıcılık sınıfı firması olarak kategorize edilebilir. Unutmayalım ki zaten şirket kurmak dahi bir yaratıcılık örneğidir.Eğer yeni şirket yepyeni bir ürün ya da servis sunmak dışında herhangi bir neden ile kurulmuş ise pazarın o firmaya ihtiyaç duyduğunu söylemek genelde olası değildir. Bu tarz firmalar sadece var olan pazardan pay kapmak amaçlı yapılandırmalardır. Dolayısı ile bu tarz firmaları şekillendiren ve iş idaresinde modellenmelerini sağlayan ana unsur rekabetçi pazar anlayışı olacaktır.Yeni ya da eski tüm şirketler zaman zaman kendilerini sorun içerisinde bulurlar. Bu sorunların ciddi ya da öldürücü olmadığı durumlar yaratıcı ve yenilikçi anlayışın uygulanması için en elverişli ortamlardır. Hiç olmazsa katastrofik bir sona ulaşmadan bu tip politikaların gözden geçirilmelerine, uygulanmalarına ve hatta vazgeçilmelerine yetecek zamanınız ve eforunuz mevcut olacaktır.Günümüzün hızla değişen toplum yapısında çoğu endüstriyel üretim şirketi yöneticisi yenilikçi ve yaratıcı olmaya balıklama atlayacaktır. Bu tarz yöneticiler yaratıcılık eforlarını zaman zaman yükümlülüklerinin de dışına taşırarak şirketin diğer yönetici ya da işgörürlerini kendi temel yükümlülüklerine karşı şaşkın ve hatta hareketsiz hale getirebilirler. Dolayısı ile iş eğer yaratıcı ve yenilikçi bir yaklaşım sağlamak ise bunu da sağlıklı yapmak temel yaklaşım tarzı olmalıdır.

Yöneticinin burada güzel bir yaklaşımı işine bölüm bölüm bakarak her bölümde diğer işgörenlere göre daha yetenekli olanı öne çekmek olabilir. Bu tarz yaklaşım şirketin tüm birimlerinin birer adım öne çıkmasını sağlayarak şirket içindeki uyumu bozmadığı gibi çalışanlardaki rekabetçi yaklaşımı da hızlandırabilir.Yönetici böyle bir yaklaşım ile şirkette alışılagelmiş hiyerarşik silsileyi bozacağını unutmamalıdır. Ancak yaratıcı ve yenilikçi yaklaşım acısız sancısız olmaz. Unutulmaması gereken diğer bir gerçek de bir tesisin üretiminde yenilikçi bir yaklaşım başlarsa idari bölüm, idari bölümde yenilikçi bir yaklaşımda da üretim bölümü cephe alacaktır. Koordinasyon kararlı yöneticinin temel görevidir.Teknolojik ya da değil herhangi bir firmada yapılacak çoğu operasyonlarda yaratıcılık potansiyeli hastanın tahammül derecesi ile orantılıdır. Bunun ile öncelikle kastedilen tabii şirketin finansal gücüdür. Tamamen finansal güçlükler içerisinde olan bir firmanın yaratıcı ve yenilikçi yaklaşıma ölümden başka tepki vermesi henüz görülmüş şey değildir. Ancak unutulmaması esas gereken şey yaratıcı ve yenilikçi yaklaşımın geri ödemesinin hem çabuk hem de yüksek olduğu gerçeğidir.

Yenilikçilik firmalara genelde ilk ya da en başarılı idarecileri tarafından benimsetilmiş şirket kültürünün etkisi ile genelde engellenir. Yaratıcılık için böyle bir engel yoktur. Düşünmek ve düşündüğünü ifade etmek yeterlidir.Cesaret yaratıcılıktan yenilikçiliğe geçerken ihtiyaç duyulan erdemdir.Bu engellemeler ile baş edebilmenin bazı yolları vardır. Örneğin geniş çerçeveli bir rakip ya da benzer firma analizi yapar ve ''bakın onlar da yapıyor'' diyerek kimsenin karşı çıkmaya cesaret edemeyeceği argümanlar yaratabilirsiniz. Ancak unutmayın ki başkası için üstün sonuçlar yaratan önlemler sizde aynı sonuçları vermeyebilir.Yaratıcılık için genel kurallar vardır. Bunları aşikar ve basit görebilirsiniz ancak bunlarla başlamak en doğru yaklaşım bence.1. Yaratıcı fikirlerin uygulanmasından sonra geçen yeterli süre içerisinde alınan sonuçlar beklenenden kötü ise başka bir şey deneyin.2. Bir fikir başarılı olamadıysa tekrar etmekten kaçının.3. Değişiklik belirli bir başarı yakaladı ise neden sorusunun cevabını kendinize dürüst olarak vermedikçe değişiklik yapmayın. Mevcut başarının analizi size sonraki adımın yolunu gösterecektir.4. Başarının tek analiz yolu ölçülebilecek büyüklüklerin mantıklı değerlendirilmesindedir. Bu değerlendirmeyi yaparken mevsimsel, konjonktürel ve diğer dış etkenler de basit ancak doğru olarak analize dahil edilmelidir. Rastlantılar ayıklanmalıdır.

5. Yaratıcılık görevi verdiğiniz alt birimler ile organizasyonun tepe noktası arasında iletişim doğru olarak sağlanmalıdır.

6. Katılımcıların yalnız fikir üretmeleri yerine fikirlerin çarpışmalarını sağlamanız gereklidir.