22 Ocak 2008Erhan Üstündağ
Diyarbakır Jandarma Bölge Komutanı Tuğgeneral Celal Çıtak, eşinden boşanabilmek için ordudan ayrıldı.
Hürriyet'in haberine göre, Çıtak başarıları nedeniyle devrelerine göre beş yıl erken terfi eden "parlak" bir generaldi.
Haber, bu parlak generalin "boşanabilmek" için dahi kendini görevini bırakmak zorunda hissetmesine neden olan ordunun toplumsal cinsiyet ayrımcılığını katı biçimde benimseyen bir kurum olduğunu bir kez daha gösterdi.
Gazete de, sorun kadın ve ordu olunca, kendi erkek ve militarist doğası gereği ikincinin yanında yer alıyor. Aynı Oramiral İlhami Erdil'in yolsuzluktan mahkum olmasını eşine bağlama ısrarında olduğu gibi.
Subay eşi olmak
Aynı gazetede birkaç sayfa sonra, eğer Çıtak boşanmasa ve parlak kariyerine devam etse eşinin neler yaşayacağını gösteren bir başka haber var. Genelkurmay Başkanı Yaşar Büyükanıt'ın eşi Filiz Büyükanıt'la kısa bir söyleşi.
"Ülkesine, toplumuna yararlı çocuklar yetiştirmek çok zor;büyük bir sorumluluk" diyor Filiz hanım. "Komutan eşi olmaktan bile zor."
Ailecek askerlik
Fazla bir şey anlatmıyor ama Filiz hanımın hayatı aslında yukarıda bahsettiği iki zor görevi yerine getirmekle geçmiş görünüyor.
O olmasaydı, Büyükanıt asla burada olamazdı. Kadını erkeğin üzerinden tanımlayan bu klişe belki de en fazla orduda geçerli, çünkü bu erkek kurumda kadının işlevi de detaylı bir biçimde belirlenmiş görünüyor.
Aslında insan istese de tek başına asker olamıyor. Askerlik ailecek, hatta sülalecek yapılan bir iş mecburen.
Mesela askeri okullara girebilmek için fiziksel, akademik ölçülerin yanı sıra "sosyal durum, ahlak ve karakterle ilgili genel koşullar"a da uymak gerekli.
Bunların arasında da "kendisi ve aile bireyleri, kusursuz ahlak ve karakter sahibi olmak" ve "evli, dul, nişanlı olmamak, bir kadınla nikahsız olarak birlikte yaşamamak" da var.
Boşanmak TSK'nin itibarını sarsar mı?
Subay Sicil Yönetmeliği'ne göre subayların terfi etmesi için verilen görevlerde gösterdikleri başarı kadar, "disiplinli" ve "ahlaklı" olmaları da gerekli.
Bir subay, kendisine üstleri tarafından verilecek sicil notlarına göre yükselebilir; sicilinin büyük bir kısmı da subayın kişiliği üzerine yapılan sübjektif değerlendirmelerden oluşuyor.
Ayrıca bir subayın disiplinsizlik veya ahlaki gerekleri yerine getirmediği için emekli edilmesi de mümkün. Bunlar yönetmelikte kısaca şöyle sayılıyor:
İkazlara aldırmadan disiplin bozucu davranışlarda bulunmak, "hizmetin gerektirdiği şekilde davranışlarını düzenleyememek", menfaatine, içkiye, kumara aşırı düşkün olmak; aşırı borçlanmak; Silahlı Kuvvetlerin itibarını bozacak şekilde ahlak dışı hareketlerde bulunmak veya "bölücü, yasa dışı görüşleri benimsemek"...
Aşkın gücü, üniformanın iktidarı
Tuğgeneral Çıtak, parlak bir subay olarak boşanmasının TSK'nin itibarını bozacağını; bunun ahlaksızlık olduğunu düşünmüş olabilir. Bu değerlendirmesine saygı duymak gerek ama onun bu şekilde düşünmesine sebep olan ortamı da gözden kaçırmamalı.
Gerçi kendisi "kesin bir dille" reddediyor ama eğer Çıtak bir başkasına aşık olduğu için boşanmaya karar verdiyse de onu desteklediğimizi ekleyelim.
Askerlerin de aşık olabileceğini, sevgilileri yerine üniformanın iktidarından boşanmayı tercih edebileceklerini bilmek, gelecekte bu baştan aşağı erkek makinenin değişmesi için bize küçük de olsa bir umut verebilir. (EÜ/TK)
http://www.bianet.org/bianet/kategori/bianet/104331/butun-generaller-asik-olsa-hepsi-ordudan-bosansa
