Mart ayının ilk Açık Bülten'i şimdi yayında!
Kahramanmaraş depremlerinin üzerinden neredeyse bir ay geçti. Depremlerin ilk anından bu yana pek çok duyguyla aynı anda boğuşmaya devam ediyoruz. “10 ili etkileyen” dediğimizde de, bunun depremin Türkiye’deki maddi etki alanıyla ilgili bir ifade olduğunu öncelikle belirtmek gerekiyor. Yoksa, şurası gayet açık ki, ülkenin bu facianın acısını hissetmemiş bir karışı kalmadı. Bunu bilmek içimizi acıtsa da, bu aynı zamanda bize güç veriyor. Çünkü acıyı ancak paylaşarak, bölüşerek, dayanışma yoluyla azaltabileceğimizi biliyoruz.
Deprem bölgelerinde uluslararası kuruluşların yanı sıra ülkenin dört bir yanından koşup gelen STK’lar, gönüllüler, pek çok kurum ve kuruluş gece gündüz çalışıyor. Bu kuruluşlardan Kadın Emeğini Değerlendirme Vakfı koordinatörü Gökçen Durutaş'la bölgede yürüttükleri çalışmaları konuştuk. Eczacı odalarının deprem bölgelerinde yürüttüğü çalışmaları İstanbul Eczacı Odası Başkanı Şeker Pınar Özcan’dan dinledik. Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu'yla DİSK Yönetim Kurulu’nun depremin yaralarını sarmak için önümüze getirdiği acil sosyal politika önerilerini ve taleplerini konuştuk.
Altın Saatler Deprem Özel yayınlarında:
• İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin deprem çalışma grubu toplantısını konuştukve aynı hafta gerçekleştirilen deprem seferberliği toplantısını değerlendirdik.
• Türk Tabipleri Birliği Merkez Konseyi Başkanı Şebnem Korur Fincancı’yla TTB’nin deprem bölgelerindeki çalışmalarını, sağlık konusundaki uyarılarını konuştuk.
• Depremin ilk haftasında arama kurtarma çalışmalarında görev alan Yıldız Teknik Üniversitesi Restorasyon Ana Bilim Dalı Öğr. Üyesi Prof. Dr. Zeynep Gül Ünal'la afet bölgesindeki kültür varlıklarının durumu üzerine konuştuk.
• Yapı ve deprem mühendisleri Baykal Hancıoğlu ve Ömer Ülker'le yeni kurulan Yapı ve Deprem Mühendisleri Platformu’nun kuruluş gerekçesini, amaçlarını, kurucularını konuştuk.
• Prof. Dr. Nazan Cömert’le depreme müdahale çalışmalarını; iletişim, organizasyon, akreditasyon ve bilgi paylaşımı açılarından değerlendirdik.
• Bilim Akademisi üyesi Prof. Dr. Kamil Yılmaz ile Kahramanmaraş depremlerinin ekonomik etkisi üzerinde durduk.
Diğerkâm Deprem Özel yayınlarında:
• Dr. Ümit Şahin'le afet sonrası halk sağlığı önlemlerini konuştuk.
• Sunay Demircan'la katılımcı ve sivil seferberlik üzerinde durduk.
• Kanserli Çocuklara Umut Vakfı (KAÇUV) Genel Müdürü Kübra Avtepe'yle deprem ve kanserli çocukların durumunu konuştuk.
Radyo Sesleri
• Teknolojinin Şapkaları’nda afet döneminde teknoloji kullanımı üzerine konuştuk.
• Uzun Hikaye'de Prof. Dr. Sinan Canan'la depremin ardından sinirbilim, evrimsel biyoloji üzerinden konuştuk.
• Kültürel Miras ve Koruma'da Mert Nezih Rifaioğlu ile depremin ardından Antakya'nın durumunu konuşuyoruz.
• Ben Buradan Okuyorum'da Yekbin Balçık’la Thomas Bernhard’ın Yok Etme romanı ve tanıklık edebiyatı üzerine konuştuk.
• Foto Müze’de, Van depreminden sonra bölgeye intikal eden fotoğraf sanatçıları Hürü Özlük, Ebru Ceren Uzun ve Derya Kılıç’la bir afeti fotoğraflamanın zorluklarını, yöntemlerini, belge değerini ve bir sanatçı olarak tüm bu yaşananların nasıl aktarılabileceğini konuştuk.
• Yer Yüzleri’nde depremin ardından farklı ölçeklerde oluşmaya başlayan yeni yaşam alanları üzerine konuştuk.
• Açık Mimarlık'ta Dr. Eray Çaylı'yla Kahramanmaraş depremleri sonrasındaki olgular ve tepkiler üzerinden afetin politikliğini ve toplumsal-mekânsal adaletsizliğin niteliğini tartıştık.
• Günün ve Güncelin Edebiyatı’nda Nedret Öztokat Kılıçeri'yle Voltaire’in 1755 Lizbon depremi üzerine yazdığı şiiri konuştuk.
• Hikâyenin Her Hâli’nde KESK Kadın Sekreteri Döne Gevher Koyun, Diyarbakır Eğitim Sen 2 Nolu Şube Kadın Sekreteri Sorgül Can Şimsek ve Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası-SES Eş Genel Başkanı Gönül Adıbelli ile KESK’li kadınların deprem bölgelerinde yürüttüğü dayanışma ve destek çalışmalarını konuştuk.
• Önce Sağlık'ta 99 depreminden bugüne hâlimizi (ya da hâl-i pür melâl’imizi) konuşmak üzere Prof. Dr. İskender Sayek, Dr. Ali Çerkezoğlu ve toplumcu diş hekimlerinin çağrısı üzerine Dr. Nihan Aksakallı'yı konuk ettik.
• Kavanozdaki Yıldız'da iktisadi ve hukuki sorumlulukları açısından Kızılay'ın konumunu konuştuk.
Ayrıca…
• Vakayiname'de İskenderun'daki Eda Apartmanı'nda enkaz altında kalanların ve yardım etmek için çırpınarak dışında bekleyenlerin hikâyesini, o günlere tanıklık eden Arcan Okan Kurşun anlattı.
• Altın Saatler’de Türk Diş Hekimleri Birliği Genel Başkanı Tarık İşmen'le deprem bölgelerindeki diş hekimlerinin durumunu, sorunlarını ve birliğin çalışmalarını konuştuk. Kavanozdaki Yıldız'la ortak yayınımızda Prof. Dr. Haluk Levent'in kaleme aldığı yazılar üzerinden deprem sonrası yaşananlara yakından baktık. Psikolog Suat Özçağdaş'la afet müdahale çalışmalarını konuştuk ve 1999 ile 2023 depremlerinin ilk günlerinde yürütülen çalışmaları karşılaştırdık.
• Ekonomik Politik'te Ali Bilge'yle depremin etkileri üzerine konuşmaya devam ettik.
• Dünya Mirası Adalar’da Doç. Pelin Pınar Giritlioğlu’yla depremin ardından kamunun sorumlulukları üzerine konuştuk.
• Sakat Muhabbet’te fizyoterapist Selcen Kankul'la 6 Şubat depremlerinin ardından fizyoterapiyi konuştuk.
• Burcu Biçer'le Spor Gündemi'nde tribünlerden duyulan protesto seslerine kulak verip, tepkileri değerlendirdik.
Haftanın Sözü
“Başsağlığı dileği olarak ‘Yanındayım! Bir ihtiyacın olursa buradayım, lütfen yanında olduğumu bil!’ demek yeterli olacaktır. Bu kadar basit, insanlara her zaman verilecek en büyük destek budur.”
— İskenderun'da büyük deprem felaketinde yıkılan Eda Apartmanı'nda annesiyle babasını enkaz altında kaybeden Arcan Okan Kurşun, “Birbirimize sevgi vermekten çekinmeyelim” diyor.
Haftanın Karikatürü
Açık Gazete'nin köşelerinden Haftanın Karikatürleri'nde İzel Rozental'in seçtiği ve anlattığı çizimler arasından Muhammet Şengöz'ün çizimi haftanın karikatürü seçildi.
Açık Radyo Podcast
Okuma Önerileri (Öte yandan)
Açık Gazete ekibinin önerdiği özel makale ve analizler
• Esra Akgemci, T24’te yayımlanan yazısında 8.1 büyüklüğündeki 1985 Mexico City depreminin ardından yaşanan yıkım ve devletin aczi üzerinden yükselen ve ülkedeki hem tek parti rejimine son veren hem de kentleri depreme dirençli hâle getirmeyi başaran Damnificados (Afetzedeler) Hareketi'ni anlatıyor.
• Açık Radyo programcısı Prof. Dr. Haluk Levent, Medyascope için Türkiye’de afet yönetiminin değişen kurumsal yapısını ve Kızılay’ı yazıyor.
• Sedat Gündoğdu, Yeşil Gazete’deki yazısında enkaz kaldırma çalışmalarının getirdiği yeni felaket risklerini gözler önüne seriyor.
• Maraş depremlerinin ardından Meksika’dan bölgeye gelen arama kurtarma ekibinin öncüsü Aydemir Taşova, Meksikalı kurtarma ekibinin başlarına silah dayanması dahil yaşadıkları olağanüstü sorunları paylaşıyor.
• Cansu Çamlıbel, Prof. Dr. Tarık Şengül’le yaptığı röportajda “nekro siyaset” (ölüm üzerine kurulan siyaset) ve huzursuzluk koşullarının üretebileceği faşizm tehdidini tartışıyor.
• Foti Benlisoy, kendi blogunda yayınladığı iki ayrı makalede felaket kapitalizminin nasıl bir yıkım ekonomisine dönüştüğünü, sermaye birikimine ceset birikiminin de eşlik ettiği bir sistem olduğunu ve böyle dönemlerde ortaya çıkan “felaket toplulukları” ve “deprem komünizmi” teorilerini analiz ediyor.
• Fikret Başkaya, dünyanın ve Türkiye’nin içine hapsolduğu durumdan sadece kötü yöneticileri yenileriyle ikame etmekle çıkmanın mümkün olmadığını yazıyor ve ezelî paradigmayı bir kez daha hatırlatıyor: ''Ya vakitlice uygarlık paradigmasını değiştirmek veya insanlığın ve uygarlığın sonu...''
• 1+1 Express’te Hollandalı kurtarma ekibiyle birlikte depremin ilk günü Hatay’a giderek arama kurtarma ve yardım çalışmalarına bizzat katılan çevirmen Zeynep Alpar’la Siren İdemen’in yaptığı söyleşide Alpar, depremin ilk saatlerinden itibaren ekibin Türkiye’de maruz kaldığı sorunları ve buna rağmen nasıl onlarca kişinin hayatını kurtardıklarını anlatıyor.
• Rusyalı muhalif Elena Solovyova, Posle Media sitesindeki yazısında Rusya’nın Ukrayna savaşında alacağı bir yenilginin Rusya yönetimi altında ezilen kolonilerdeki olası etkilerini Kumi Cumhuriyeti üzerinden anlatıyor.
• Ukraynalı ekonomist Igor Burakovsky, Rus muhalif yayın organı Novaya Gazeta’ya savaşın birinci yılında Ukrayna ekonomisinin nasıl etkilendiğini anlatıyor.
• Novaya Gazeta, Ukrayna savaşının birinci yılı dolayısıyla Human Rights Centre Memorial tarafından hazırlanan raporu yayımladı. Raporda, Rusya’nın Ukrayna savaşında yaşanan savaş ve insanlık suçlarının Çeçenistan ve Suriye savaşlarının mirası olduğu anlatılıyor.
• Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı, Kahramanmaraş depremleri sonrasında tahminen 1,5 milyon kişinin evsiz kaldığını ve 1999 depreminin on katı büyüklüğünde enkaz oluştuğunu açıkladı.
• New York Times, İzmir’den yola çıkan ve İtalya açıklarında batarak onlarca sığınmacının ölümüyle sonuçlanan facia üzerinden 2022'de Türkiye'den yola çıktığı hesaplanan yaklaşık 30 bin neredeyse yarısının hedefine varamadığı trajediyi yazdı.
• Amy Goodman ve Denis Moynihan, Akdeniz’deki korkunç göçmen kayıpları bilançosu konusunda genel bir değerlendirme yaparak denizde önlenebilir göçmen facialarının bilançosuna baktılar: “Bizim Deniz’den Ölüm Denizi’ne” (Mare Nostrum’dan Mare Mortuum’a.)
Açık Gazete ekibinin önerdiği özel makale ve analizlerin tamamını incelemek için bağlantıyı ziyaret edebilirsiniz.
Yaşadığımız felaketin ardından uzmanlarla, alandan gazetecilerle yaptığımız programların yazılı olarak internet sitemizde hızlıca yer almasını sağlayan Abdullah, Aylin, Bircan, Demet, Didem, Esin, Gamze, Harun, Hasan, İdil, İlksen, İsmail, Melis, Meral, Nazlı, Nur, Melis, Özge, Raife, Sıla ve Sona’ya teşekkür ederiz.
Henüz abone değilseniz, Açık Bülten’i düzenli olarak takip etmek için buraya tıklayabilirsiniz!
