Eksik Mecaz Kayıt Arşivi
Podcast kanalları ve üyeliği hakkında daha detaylı bilgi almak için tıklayın.
İnsan dışı varlıklar bahsinde hayvanlar dolayımıyla insanı konuşuyoruz. Konuğumuz eski bir Açık Radyo programcısı, yazar ve yayıncı Ergun Kocabıyık. Kocabıyık'ın Dolaylı Hayvan adlı kitabından hareketle, insanın melez varoluşunu, dünya üzerindeki yersiz yurtsuzluğunu ve insandan gayrı olanla kurduğu ilişkileri tartışıyoruz.
Dolaylı Hayvan
Konuğumuz Boğaziçi Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü öğretim üyesi Fatih Altuğ ile sohbetimizin dördüncü bölümünde edebiyatta insan dışı varlıkların temsili üzerine tartışmaya devam ediyoruz. Ahmet Hamdi Tanpınar’ın eserlerinde kökler, toprak ve bitkiler üzerine geliştirdiği metaforları ele alırken, organizmacı ve kök-merkezli düşünceyle yerinden edilme ve merkezsizlik arasındaki gerilimi inceleniyoruz. Ardından da Latife Tekin’in özellikle Ormanda Ölüm Yokmuş romanı üzerinden, doğayla iç içe geçmiş insan dışı varlıkların rolünü değerlendiriyoruz.
Dolanan Kökler Saplar Bitkiler
Konuğumuz Boğaziçi Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü öğretim üyesi Fatih Altuğ ile sohbetimizin üçüncü bölümünde 1908'i takiben Osmanlı dünyasındaki özgürlük ve çoğulculuk rüzgarlarının insan dışı hayvanlara uzanan etkisini Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın 'Hayvanat Mitingi' başlıklı metni etrafında konuşuyoruz.
Hayvan hakları ve özgürlüklerini odağa alan bu ilginç metin ile hemen hemen aynı yıllarda yazılmış bir gazete yazısı da madalyonun öteki yüzünü gösteriyor. 1910'daki Hayırsızada hayvan katliamına giden süreci, adadaki şiddetin işaretlerini sergileyen Karabatak imzalı "İstanbul'un Çar-pa Menfileri [dört ayaklı sürgünleri] Hayırsızada'da" başlıklı bu yazı ve benzerleri dönemin hayvana yönelik şiddete, katliamlara dair ikircikli tepkilerini ortaya koyuyor.
Hayvanat Mitingi
Konuğumuz Boğaziçi Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü öğretim üyesi Fatih Altuğ ile edebiyatta insandışı varoluşları konuşmaya bir 10. yüzyıl metniyle devam ediyoruz. İnsan ile hayvanların ilişkilerindeki etik sorunları ele alan İhvan-ı Safa'yı tartışıyoruz.
Hayvanlar Mahkemesi
Konuğumuz Boğaziçi Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü öğretim üyesi Fatih Altuğ ile insan ve insandışı karşılaşmaların izini sürmeye bir 12. yüzyıl metniyle devam ediyoruz. Robinson Crusoe'dan başlayarak hem Batı hem Doğu düşüncesinde kalıcı izler bırakmış olan İbn Tufeyl'in 'Hay bin Yakzan' anlatısını konuşuyoruz.
Hayy bin Yakzan
Konuğumuz Süreyya Evren ile sohbetimize yine çok tartışılan bir vizyon filmi Emilia Pérez ile devam ediyor; insan sonrası, insan dışı ve dönüşüm kavramlarının çerçevesi içinde insanın sınırlarını, başkası olma arzusunu ve edebiyat ile sinemanın karşılaşmalarını ele alıyoruz.
Emilia Pérez
Konuğumuz yazar, çevirmen, sanat eleştirmeni ve Apaçık Radyo programcısı Süreyya Evren ile dönüşüm, transformasyon, posthumanizm kavramlarından uzaklaşmadan yakın zamanda çeşitli ödüller almış, hakkında epeyce eleştiri yazmış bir filmi konuşuyoruz; 2024 tarihli Fransa yapımı The Substance (Cevher). Kendinden bir başkasını yaratmak, protezler ve Faustyen arzu nasıl bir araya gelir?
The Substance / Cevher
ETA Hofmann'ın Kum Adam adlı novellasını konuşmaya devam ediyoruz. Tekinsiz kavramını en temelde bastırılanın geri dönüşü üzerinden yorumlayan Freud'un "Unheimlich" makalesini insan dışının tekinsizliği çerçevesinde inceliyor, canlıymış gibi davranan cansızları ve yoktan var ettiğimiz canavarları neden ürkütücü bulduğumuzu tartışıyoruz.
Unheimlich
Donna Haraway'in 'Siborg Manifesto'su ile açtığımız insan dışı kavramının dolayımında ilerlemeden önce zamanda geriye dönüyor ve klasikleşmiş metinlerden E.T. Hofmann'ın Kum Adam adlı novellasını konuşmaya başlıyoruz. Frankenstein, Pygmalion izleklerinin bir otomat ve ürkütücü bir rüya canavarı figürleriyle cisimlendiği Kum Adam'ı Jentsch ve Freud'un tekinsiz/unheimlich kavramı bağlamında insan dışının tekinsizliği üzerinden tartışıyoruz.
Kum Adam
Konuğumuz Mimar Sinan Üniversitesi Sosyoloji bölümü öğretim üyesi Sibel Yardımcı ile Donna Harroway’in 'Siborg Manifesto' metninin açtığı meseleleri konuşmaya devam ediyoruz. Büyük anlatılarla hesaplaşarak yeni ittifak biçimlerini, yoldaş türlerin biraradalığını öneren Harroway’in beden ve cinsiyetlendirilmiş beden kavramlarına getirdiği açılımları da Butler, Marder, Preciado, Negri gibi çağdaş düşünür ve yazarların akraba metinlerine referanslarla birlikte ele alıyoruz.
Bedenin Sınırları ya da Sınırsız Bedenler
Kâinatın tüm seslerine, renklerine, titreşimlerine Açık Radyo...
