Kültürel Miras Ve Koruma: Kim İçin? Ne İçin? Kayıt Arşivi
Podcast kanalları ve üyeliği hakkında daha detaylı bilgi almak için tıklayın.
Phoenix projesi “Bozburun Yarımadasının kalbinde yeni bir arkeolojik yüzey araştırması” cümlesiyle duyuruluyor. Bu proje tipik arkeolojik kazı/ yüzey araştırma çalışmaları gibi kurgulanmamış; araştırma alanı bütün çevreye ve arkeoloji dışındaki disiplinlere de yayılmış. Proje ekibine bakınca arkeologlar, mimarlar, kültürel miras uzmanları, jeofizik araştırmacıları, antropolog, sosyolog gibi uzmanlarla birlikte tasarımcılar, web tasarımcıları, küratör ve sanatçılar da var. Marmaris, Taşlıca ve Söğüt Köyleri Kırsal Mimari Belgeleme ve Koruma Programı, Haritalama ve Mimari Belgeleme Çalışmaları, Sözlü Tarih: Kayıp Memleketi Aramak: Geçmişte ve Günümüzde Bozburun, Kült projesi gibi programlar kazı çalışmalarının çevresinde kurgulanmış. Proje yürütücüsü arkeolog Asil Yaman ile arkeolojik çalışmaları yerel topluma değerek yürütmek ne demek, turizm ve iklim krizinin yarattığı etkilerin baskısı altında olan arkeolojik değerler nasıl ele alınmalı, yönetilmeli, sorularını konuşuyoruz.
Arkeolog Dr. Asil YAMAN, ABD’de Penn Üniversitesi Müzesi’nde Danışman öğretim üyesi olarak görev yapmakta. Yaman’ın, araştırma konuları içerisinde Karia ve Lykia bölgelerinde Geç Roma Dönemi seramik araştırmaları, yeme-içme kültürü ile Levant ve Anadolu arasında, Geç antik çağ boyunca varolan ticari ilişkileri bulunmaktadır. Post Doktora çalışmaları kapsamında günümüzde Bozburun Yarımadası olarak bilinen Karia Khersonesosu arkeolojisi üzerine yoğunlaşmış, 2021 yılından itibaren T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün resmi izinleriyle, Phoenix Arkeolojik Araştırma Projesi (PAP)’ni yürütmektedir.
Yeni Nesil Arkeoloji Çalışmaları: Phoenix Projesi
Dördüncü Dünya Birleşmiş Kentler ve Yerel Yönetimler Teşkilatı UCLG Kültür Zirvesi, İzmir Büyükşehir Belediyesi ev sahipliğinde 9-11 Eylül 2021 tarihlerinde İzmir’de düzenlendi. UCLG dünyanın her yerinden, 140 ülkeden, 175 yerel ve bölgesel yönetim teşkilatının üyeliğine sahip; bu yerel yönetim kurumlarında temsil edilen dünyanın nüfusunun %70’ine denk düşen 5 milyar kişi anlamına geliyor. UCLG Komitelerinden birisi olan Kültür Komitesi, insan haklarına dayalı, kültürel çeşitlilik, sürdürülebilirlik, katılımcı demokrasi ve barış içinde yaşam ilkelerinin temel alındığı, kültürün sürdürülebilir kalkınmadaki rolünün etkin kılındığı bir gündem etrafında yerel yönetimleri bir araya getiriyor. İzmir Kültür Zirvesi’nin odağı kültürün geleceğimizi kurarken üstleneceği rol üzerineydi. Zirvenin ardından Kültür İnsanlığın Geleceğini Kuruyor başlıklı İzmir Deklarasyonu yayınlandı. Deklarasyon, tüm yerel yönetimlerin ve kültürel aktörlerin insan hakları, adalet, toplumsal cinsiyet eşitliği ve iklim değişikliği konularını gündeme getirme konusunda daha cesur ve daha net taahhütlerle ileri adımlar atmaları gerektiğini vurguluyor.
Açık Radyo programımız için İzmir Kültür Zirvesi konuşmacıları arasında yer alan Andrew Potts ile bir görüşme yaptık. Andrew Potts Uluslararası Anıtlar ve Sitler Konseyi (ICOMOS)’un 2017 yılında genel kurul kararı ile kurulmuş olan İklim Değişikliği ve Miras Çalışma Grubu’nun koordinatörü idi ve 2019 yılında ICOMOS’un yayınladığı “Geçmişlerimizin Geleceği: İklim Eylemliliğine Kültürel Mirası Dahil Etmek” başlıklı raporun yazarı. Kendisi ile, kültür mirası ve iklim krizi eylemliliği ilişkisini konuştuk.
İklim Krizine Karşi Eylemlilikte Kültürel Mirasın Rolü
Bu akşam Büyükada Rum Yetimhanesi’nin yıkılmaktan kurtarılarak korunması ve yeniden hayatın bir parçası haline getirilmesi çalışmalarını konuşacağız. Yetimhane gibi dev boyutlarda bir tarihi ahşap yapının restorasyonunu ele alırken hangi konuların üzerinde durmak önemli, bunları biraz açmaya çalışacağız. Yetimhane’nin, Avrupa'nın En Fazla Tehlike Altındaki 7 Kültürel Mirası listesine alınması ile birlikte bu tarihi varlığın korunması sürecinin uluslararası platforma taşındığını ve farklı paydaşların biraraya gelerek koruma, restorasyon ve yeniden işlevlendirme gibi konuları değerlendirmeleri için yolun açıldığını görüyoruz. Yetimhanenin taşıdığı anlam ve değerlerin tanımlanması ve bu değerler bütünü içinde gelecek nesillere anlatılması, aktarılması ve korunması, yorumlanarak sunulması çok önemli. Binanın gelecekteki kullanım biçimleri de bu değerler üzerinden şekillenecek. Yetimhanenin “restorasyonu” dediğimizde işte bu değerler dizgesi içinde özgün nitelikleri ve anlamları korunarak gelecekteki kullanımlara yer açılması, bunun tasarlanması düşünülmeli. Mimari koruma işinin esas meselesi ince ayar gerektiren bu hassas dengeyi kurabilmek, tasarlayabilmek. Bu sürecin nasıl şekilleneceği ve yönetileceği konusunda Yetimhaneye sahip çıkan herkesin hem söz hakkı hem sorumluluğu var.
Büyükada Rum Yetimhanesi’nin restorasyonu deyince..
27 Ağustos Cuma günü Büyükada Rum Yetimhanesi bahçesinde bu dev tarihi binanın restorasyonu ile ilgili bir bilgilendirme toplantısı yapıldı. Toplantıya katılanlara baktığımızda tüm taraflar oradaydı: Patrik Hazretleri, T.C. Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı, İBB, Adalar İlçesi Kaymakamı ve Belediye Başkanı, ayrıca kültürel miras konusunda çalışan sivil toplum kuruluşları temsilcileri, uzmanlar, adalılar ve medya mensupları. Bu akşam konuğumuz Büyükada Rum Yetimhanesinin restorasyonu projesinin koordinatörü Laki Vingas. Kendisi ile uzun bir sessizlik döneminden sonra yapılan bu bilgilendirme toplantısının ve gösterilen katılımın önemini, Yetimhanenin restorasyon sürecini ve İstanbul Rum Patrikhanesi’nin konuya yaklaşımını konuşuyoruz.
Büyükada Rum Yetimhanesi Geleceğe Ne Söyleyecek?
Bu programımızda arkeolojik mirasın araştırılması, kazısı ve korunmasında yerel toplumla birlikte çalışmanın önemini konuşuyoruz. Toplumsal arkeoloji çalışmaları son yıllarda arkeolojik araştırma ve kazı çalışmalarında yerel toplumun katılımına büyük önem vermekte. Bu akşam konuğumuz koruma mimarı Dr. Ebru Torun ile Sagalassos araştırma Projesi ile birlikte Ağlasun’da yürüttükleri katılımcı arkeoloji çalışmalarını konuşuyoruz. Arkeolojik miras ile ilişkimizin turizm üzerinden ya da müzelerde ya da ören yerlerinde gördüğümüz nesnelerle sınırlı bir şekilde ele alınmasının sorunlarını ele aldığımız bu programda bu ilişkinin bambaşka bir şekilde nasıl kurgulanabileceğini soruyoruz. Arkeolojik alanların sadece bilgilerin derlendiği, gidilip, gezilen, turistik yerler olmanın ötesinde orada yaşayanların yaşamlarını zenginleştiren, geliştiren sürdürülebilir bir geleceğin inşası için nasıl bir vesile olabileceğini konuşuyoruz.
Arkeolojik çalışmaların yerel topluma katkısı
Bu programda afetlere hazırlanmak konusunda miras değerlerimiz arasında yer alan yöre halkının yerli bilgisinin önemine işaret ediyoruz. Bir vaka olarak Manavgat yöresinde, orman köylerinin önemine ve yöre halkının uzun zamandır biriktirdiği doğa ile birlikte yaşama bilgisinin doğayı ve buradaki yaşantıyı güçlü ve dirençli kılmak, biyokültürel mirasımızı korumak için ne kadar önemli olduğunu ele alıyoruz. Konuğumuz Derya Nüket Özer.
Afetlerde yerel bilginin önemi
İklim krizi ile birlikte geçirdiğimiz yangınlar gibi afetleri çok daha sıklıkla yaşayacağımızı söylüyor bilimsel araştırmalar. İnsanlarımızı, hayvanları, tüm biyolojik çeşitliliği, ormanları, kültürel miras varlıklarımızı afetlerden korumak, daha dayanıklı kılmak ve afetlerden en az zararla çıkmalarını sağlamak için kültür mirası uzmanları neler öneriyor; sahada bilfiil afet yönetimi çalışmalarına katılan Zeynep Gül İnal’a soruyoruz.
Afetlerde kültürel varlıkları korumak
UNESCO Dünya Miras Komitesi (DMK) kararlarında bilimsel tutum ne derecede etkili, siyasi yaklaşımlar ne derecede belirleyici olabiliyor? Programda DMK’nın yapısına, karar süreçlerine ve geçtiğimiz günlerde yapılan 44. Oturumda alınan önemli kararlara bakıyoruz. Malatya, Arslantepe Höyüğü’nün Dünya Miras Listesi’ne kaydedilmesini kutluyoruz!
Dünya Miras Komitesi 44. oturumu kararları
Kanal İstanbul projesinin gösterilen rotasından çok daha geniş bir alanı nasıl derinden etkileyeceğini ve bu bölgenin biyokültürel miras alanı olarak bütün değerleriyle korunması gerektiğini konuğumuz Prof. Dr. İclal Dinçer ile konuşuyoruz.
Biyokültürel Miras değerleri ve Kanal İstanbul
Konuğumuz, mimar, peyzaj tasarımcısı Deniz Aslan’la makina yapılar olarak tanımladığı Hasanpaşa Gazhanesi'nin bir endüstri mirası olarak dönüşüm sürecinin en başında gördükleri, belgeledikleri somut ve elle tutulamaz değerlerin nasıl ele alınarak korunmaya çalışıldığını, bunun mimari tasarıma nasıl yansıdığını ve koruma, restorasyon, yeniden işlevlendirme, eski ile birlikte yeni tasarım, kültürel peyzaj kavramlarını Gazhane bağlamında konuşuyoruz.
Hasanpaşa Gazhane’sinde tasavvurlar ve gerçekleşenler
Kâinatın tüm seslerine, renklerine, titreşimlerine Açık Radyo...
